**၂၄.၁၁.၂၀၂၅ ** ဖင်လန်သတင်းစာများ၏ ခေါင်းစီးသတင်းများ

 📰 တနင်္လာနေ့ထုတ် သတင်းများ၏ အကျဉ်းချုပ်

• ဖင်လန်က ယူကရိန်းကို စောင့်ကြည့်၊
• ADHD အငြင်းပွားမှုများနှင့်
• အားလပ်ရက် ကစားစရာ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး

ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများ

ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများသည် ယခုသီတင်းပတ်အစတွင် သတင်းများ၏ အဓိက အာရုံစိုက်မှု ဖြစ်နေသည်။

• သမ္မတ စကားပြောခြင်း: ဖင်လန်သမ္မတ Alexander Stubb သည် ယူကရိန်းသမ္မတ Volodymyr Zelensky နှင့် တနင်္လာနေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ဖုန်းဖြင့် စကားပြောခဲ့ကြောင်း X တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

• မူကြမ်း အဆင့်မြှင့်တင်မှု: ယူကရိန်းနှင့် အမေရိကန်တို့သည် ဂျီနီဗာ၌ ငြိမ်းချမ်းရေး အဆိုပြုချက်မူကြမ်းကို ပြန်လည်စစ်ဆေးခဲ့ကြသည်။ ပထမမူကြမ်းကို ရုရှားအား အခွင့်ထူးများသာ ပေးသည်ဟု ကိယက်ဗ်က ပယ်ချခဲ့သော်လည်း ယခု ပြင်ဆင်ထားသော မူကြမ်းတွင် ယူကရိန်း၏ "အဓိက ဦးစားပေးများ" ကို ထင်ဟပ်ကြောင်း ယူကရိန်း၏ ဆွေးနွေးသူက ပြောကြားခဲ့သည်။

ADHD ဆေးဝါးပေးရန် ဖိအားပေးမှုများ ရှိနေသလား

ဖင်လန်မိဘအချို့က ကျောင်းများသည် အာရုံစူးစိုက်မှု ချို့ယွင်းသော ရောဂါ (ADHD) လက္ခဏာများကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ဆေးဝါးများ သုံးစွဲရန် တွန်းအားပေးနေသည် ဟု စွပ်စွဲကြသော်လည်း ပညာရေးဝန်ထမ်းများက ယင်းစွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆိုကြသည်။

• ဆေးသုံးစွဲမှု မြင့်တက်ခြင်း: အချက်အလက်များအရ ဖင်လန်အရှေ့ပိုင်းဒေသအချို့ရှိ အသက် ၁၁-၁၂ နှစ်အရွယ် နောက်ကျမွေးသည့် ယောက်ျားလေးများ၏ လေးပုံတစ်ပုံနီးပါး သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် ADHD ဆေးဝါးများအတွက် Kela မှ အကျိုးခံစားခွင့် ရရှိခဲ့ကြသည်။ ဤနှုန်းသည် နိုင်ငံတကာတွင် ဖော်ပြလေ့ရှိသည့် ၅-၈ ရာခိုင်နှုန်းထက် များစွာ မြင့်မားသည်။

• သုတေသီများ၏ မှတ်ချက်: ဖင်လန်၏ ဤကဲ့သို့ မြင့်တက်လာသော လမ်းကြောင်းသည် ငါးနှစ်ခန့်က စတင်ခဲ့သည်ဟု သုတေသီများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အားလပ်ရက် ကစားစရာများ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး စစ်ဆေးမှု

ခရစ္စမတ်ကာလ နီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ စျေးသက်သာသော အွန်လိုင်းမှ မှာယူတင်သွင်းလာသော ကစားစရာများသည် ဘေးအန္တရာယ်ရှိနိုင်ကြောင်း Hufvudstadsbladet သတင်းစာက သတိပေးသည်။

• စစ်ဆေးမှု ရလဒ်: Temu, Shein, AliExpress နှင့် Amazon ၏ ပြင်ပရောင်းချသူများ ထံမှ မှာယူထားသည့် ကစားစရာ ၇၀ ကို စစ်ဆေးရာတွင် ၈၆ ရာခိုင်နှုန်း မှာ အခြေခံ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး စံနှုန်းများ နှင့် မကိုက်ညီကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

• ချို့ယွင်းချက်များ: မီးလောင်လွယ်သော ပစ္စည်းများ၊ ဟော်မုန်းကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသော ဓာတုပစ္စည်းများ၊ လျှပ်စစ်ရှော့ခ် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိခြင်း၊ ချောင်နေသော ဘက်ထရီများနှင့် သံလိုက်များ၊ ထက်မြက်သော အစွန်းများ စသည့် ချို့ယွင်းချက်များစွာ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။

လက်ဝဲမဟာမိတ်ပါတီမှ တစ်နာရီလုပ်ခ အနည်းဆုံး ယူရို ၁၅ သတ်မှတ်ရန် တောင်းဆို

အတိုက်အခံ လက်ဝဲမဟာမိတ်ပါတီ (Left Alliance) သည် ဖင်လန်တွင် တစ်နာရီလျှင် အနည်းဆုံး ယူရို ၁၅ သတ်မှတ်ရန် ၎င်းတို့၏ လာမည့်သုံးနှစ်အတွက် ပန်းတိုင်များစာရင်းတွင် တောင်းဆိုလိုက်သည်။

• ပါတီ၏ ရည်ရွယ်ချက်: လက်ဝဲမဟာမိတ်ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင် Minja Koskela က အနည်းဆုံးလုပ်ခ သတ်မှတ်ခြင်းသည် လက်ရှိ စုပေါင်းသဘောတူညီချက်များဖြင့် သတ်မှတ်ထားသော လုပ်ခများကို ဖြည့်ဆည်းပေးပြီး ဝန်ထမ်းများအား တရားမျှတသော လုပ်ခရရှိစေရန် သေချာစေမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

• အခြား ရည်မှန်းချက်များ: ကာလရှည် အလုပ်လက်မဲ့များအတွက် "အလုပ်အာမခံ" (Work Guarantee) ပေးခြင်းနှင့် စာချုပ်ပါ အချိန်ပိုင်း သို့မဟုတ် သတ်မှတ်ထားသော အချိန်ကာလအတွက် အလုပ်လုပ်သူများအား မရေရာသော အလုပ်ချိန်များအတွက် "အထူးစရိတ်" ပေးဆောင်ရန် စသည်တို့ ပါဝင်သည်။

ဆေးခြောက် တရားဝင်ခွင့်ပြုရန် တောင်းဆိုခြင်း

• Left Alliance ၏ အဆိုပြုချက်: လက်ဝဲမဟာမိတ်ပါတီ၏ အစီအစဉ်များတွင် ဆေးခြောက်သုံးစွဲမှုကို တရားဝင်ခွင့်ပြုရန် နှင့် ၎င်းကို နိုင်ငံပိုင်ဆိုင်များတွင် ရောင်းချရန် ရည်ရွယ်ချက်ပါဝင်ကြောင်း Helsingin Sanomat သတင်းစာက ဖော်ပြသည်။

• လူငယ်များ၏ လုံခြုံရေးဝန်ကြီး၏ ဝေဖန်မှု: လူမှုဖူလုံရေးဝန်ကြီး Sanni Grahn-Laasonen (NCP) က ယင်းမူဝါဒများသည် လူငယ်များကြား မူးယစ်ဆေးဝါး စမ်းသပ်မှုနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးကို လိုလားသော သဘောထားများကို တိုးမြှင့်စေနိုင်သောကြောင့် "လုံးဝတာဝန်မဲ့သည်" ဟု ဝေဖန်ခဲ့သည်။

• တရားဝင်ခွင့်ပြုရေး လှုပ်ရှားမှု: ဆေးခြောက်ကို တရားဝင်ခွင့်ပြုရန် ရည်ရွယ်သည့် နိုင်ငံသားများ၏ လှုပ်ရှားမှုအသစ် သည် လိုအပ်သော လက်မှတ် ၅၀,၀၀၀ ကျော် ရရှိထားပြီးဖြစ်သဖြင့် ယခုနွေဦးတွင် လွှတ်တော်သို့ တင်ပြမည်ဖြစ်သည်။ ဤလှုပ်ရှားမှုသည် ဆေးခြောက်ကို အသက်ကန့်သတ်ချက်များဖြင့် ထုတ်လုပ်၊ ရောင်းချ၊ ပိုင်ဆိုင်၊ သုံးစွဲ၊ ကိုယ်ပိုင် စိုက်ပျိုးခွင့်ပြုရန် တောင်းဆိုထားသည်။

ဖင်လန်နိုင်ငံသားများ၏ ခရစ္စမတ် အသုံးစရိတ် ပထမဆုံးအကြိမ် တိုးလာ

ဖင်လန် အိမ်ထောင်စုများသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ယခုနှစ် ခရစ္စမတ်တွင် အသုံးစရိတ် ပိုမိုသုံးစွဲရန် စီစဉ်နေကြောင်း Lähi-Tapiola ၏ စစ်တမ်းတစ်ခုက ဖော်ပြသည်။

• ပျမ်းမျှ အသုံးစရိတ်: အိမ်ထောင်စုများသည် လက်ဆောင်များ၊ အစားအစာ၊ အလှဆင်ပစ္စည်းများ၊ ခရီးသွားလာမှုနှင့် အခြားပြင်ဆင်မှုများအတွက် ပျမ်းမျှ ယူရို ၄၆၀ သုံးစွဲရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် ယူရို ၄၀ ပိုများသည်။

• ဘဏ္ဍာရေး စိတ်ဖိစီးမှု: သို့သော်လည်း တုံ့ပြန်သူများ၏ ၄၃ ရာခိုင်နှုန်း က အားလပ်ရက်နှင့်ပတ်သက်သော အသုံးစရိတ်များကြောင့် စိတ်ဖိစီးမှု၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှု သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ထိတ်လန့်မှုများ ခံစားရကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

• အသုံးစရိတ် အများဆုံး အုပ်စု: အသက် ၇၅ နှစ်နှင့်အထက် လူများသည် ခရစ္စမတ်အတွက် အသုံးစရိတ် အများဆုံး (ပျမ်းမျှ ယူရို ၆၈၀ နီးပါး) စီစဉ်ထားပြီး၊ အသက် ၂၅ နှစ်အောက် လူငယ်များသည်လည်း ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် သိသိသာသာ ပိုမိုသုံးစွဲရန် (ပျမ်းမျှ ယူရို ၃၁၀ ခန့်) စီစဉ်နေကြသည်။

ပထမဆုံး အလုပ်အခြေပြု နေထိုင်ခွင့်လျှောက်လွှာများ လျော့ကျ

ဖင်လန် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ဝန်ဆောင်မှု (Migri) ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ယခုနှစ် ပထမ ၁၀ လတာကာလအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် အလုပ်အခြေပြု နေထိုင်ခွင့်လျှောက်လွှာ အရေအတွက်သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အလားတူကာလထက် သုံးပုံတစ်ပုံနီးပါး (၂၉%) လျော့ကျသွား ကြောင်း သိရသည်။

• အကြောင်းရင်းများ: နိုင်ငံတော် စီးပွားရေး နှေးကွေးလာခြင်း၊ အလုပ်လက်မဲ့ များပြားလာခြင်းနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေး မရေရာမှုများကြောင့် လျှော့ကျသွားခြင်းဖြစ်သည်ဟု Migri က ရှင်းပြသည်။

• ကျောင်းသားလျှောက်လွှာများ လျော့ကျခြင်း: ပညာရေးအခြေပြု နေထိုင်ခွင့်လျှောက်လွှာ အရေအတွက်သည်လည်း ယခင်နှစ်ထက် ၅ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျသွားသည်။ ယင်းသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် အဆင့်မြင့်ပညာရေးဆိုင်ရာ လျှောက်လွှာများအတွက် ယူရို ၁၀၀ လျှောက်လွှာကြေး စတင်ကောက်ခံခြင်းနှင့် သင်တန်းကြေး အပြည့်အဝပေးဆောင်ရခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။

ဟယ်လ်စင်ကီးသည် အချို့နေရာများတွင် အခမဲ့ ကားပါကင်ကို ဖျက်သိမ်းရန် စီစဉ်

ဟယ်လ်စင်ကီးမြို့သည် အခကြေးငွေဖြင့် နေထိုင်သူများအတွက် ကားပါကင်နေရာချထားမှုကို တိုးချဲ့ရန် စီစဉ်နေပြီး ယင်းသည် လမ်းမပေါ်ရှိ အခမဲ့ ကားပါကင်နေရာများ လျှော့ချခြင်း ကို ဆိုလိုသည်။

• ဧရိယာများ တိုးချဲ့ခြင်း: Käpylä, Kumpula, Toukola, Kulosaari, Kuusisaari နှင့် Lehtisaari စသည့် နေထိုင်ရာ နေရာ ၆ ခုသို့ အခကြေးငွေဖြင့် ကားပါကင်ချထားမှုကို တိုးချဲ့ရန် စဉ်းစားနေသည်။

• ရည်ရွယ်ချက်: မြို့တော်သူ မြို့တော်သားများအတွက် တန်းတူညီမျှမှုရှိစေရန်နှင့် ကိုယ်ပိုင်ကားသုံးစွဲမှုကို လျှော့ချကာ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးတန်ဖိုးများ ကို မြှင့်တင်ရန်ဖြစ်သည်။

• ကုန်ကျစရိတ်: နေထိုင်သူများအတွက် ကားပါကင်ခသည် ဧရိယာပေါ်မူတည်၍ တစ်လလျှင် ယူရို ၄၅ မှ ၆၄.၅၀ အထိ ကျသင့်မည်ဖြစ်သည်။