**၂၂.၁၀.၂၀၂၅ ** ဖင်လန်သတင်းစာများ၏ ခေါင်းစီးသတင်းများ

• Finnair ရဲ့ ပြဿနာများ၊ 
• ဘာသာပြန်အမှားများ၊ 
• ကလေးထိန်းကျောင်းမှ ဆံပင်ညှပ်ခြင်းများ

Finnair လေကြောင်းလိုင်း၏ ထိုင်ခုံအဖုံး အရှုပ်တော်ပုံနှင့် လျော်ကြေးငွေ

ဖင်လန် နိုင်ငံ၏ အလံကို လွှင့်ထူထားသော လေကြောင်းလိုင်းဖြစ်သည့် Finnair သည် မကြာသေးမီက ဖြစ်ပွားခဲ့သော ထိုင်ခုံအဖုံးအကာများ ကမောက်ကမ ဖြစ်မှုကြောင့် ဖျက်သိမ်းခဲ့ရသည့် လေယာဉ်ခရီးစဉ်များအတွက် ခရီးသည်များကို လျော်ကြေးပေးရန် ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး ယင်းကို 'ထူးခြားသော အခြေအနေများ' အဖြစ် ကိုးကား ပြောကြားခဲ့သည်။

• Finnair ၏ အဝတ်လျှော်မှု မှားယွင်းမှုကြောင့် Airbus A321 လေယာဉ် ရှစ်စင်းရှိ ထိုင်ခုံအဖုံးများကို စနစ်တကျ မလျှော်ရသေးဘဲ မီးခံနိုင်စွမ်း လျော့ကျသွားခဲ့ရသည်။

• လေကြောင်းလိုင်းက ယင်းဖျက်သိမ်းမှုများသည် ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) လေကြောင်း စည်းမျဉ်းများတွင် သတ်မှတ်ထားသော 'ထူးခြားသော အခြေအနေများ' အောက်တွင် အကျုံးဝင်သည်ဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားပြီး ယင်းအခြေအနေမျိုးတွင် လျော်ကြေးပေးရန် မလိုကြောင်း သိရသည်။

• သို့သော် ခရီးသည်များကမူ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်ကို သဘောမကျကြောင်း ပြည်တွင်းသတင်းစာများဖြစ်သည့် Ilta-Sanomat အပါအဝင် မီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သည်။

အစိုးရ၏ ဘာသာပြန်ဆိုမှုများ မှားယွင်းမှု

ဖင်လန် နိုင်ငံသည် ဖင်လန်ဘာသာစကားနှင့် ဆွီဒင်ဘာသာစကား နှစ်မျိုးလုံးကို ဥပဒေအရ တန်းတူ အဆင့်အတန်း ပေးထားသည့် တရားဝင် ဘာသာစကားနှစ်မျိုးသုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ သို့သော် လက်တွေ့တွင် ဆွီဒင်ဘာသာစကားဖြင့် ရေးသားထားသော ဆိုင်းဘုတ်များနှင့် တရားဝင် ကြေညာချက်များတွင် စာလုံးပေါင်း မှားယွင်းမှုများ၊ ဘာသာပြန် မှားယွင်းမှုများ သို့မဟုတ် လုံးဝ ချန်လှပ်ထားမှုများ မကြာခဏ ရှိနေသည်။

• Hufvudstadsbladet သတင်းစာက စာရင်းအင်း ဖင်လန် (Statistics Finland) ၏ ဆက်သွယ်မှုများတွင် တစ်ပတ်အတွင်း ပြဿနာရှိသော ဘာသာပြန်အမှား သုံးခုကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။

• အမှားများတွင် 'အများဆုံး' နှင့် 'အနည်းဆုံး' ကဲ့သို့သော စကားလုံးများ မှားယွင်းကာ ရည်ရွယ်ထားသော အဓိပ္ပာယ်ကို ပြောင်းပြန်ဖြစ်သွားစေကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

• ထို့ပြင် ယခုနှစ်အတွင်း အစိုးရအေဂျင်စီမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော သတင်းထုတ်ပြန်ချက် ၁၀၀ ကျော်အနက် ကိုးခုသာ ဆွီဒင်ဘာသာစကားသို့ ပြန်ဆိုထားကြောင်း ဆွီဒင်ဘာသာစကားဖြင့် ထုတ်ဝေသော ထိုသတင်းစာကြီးက ထောက်ပြခဲ့သည်။

ကလေးထိန်းကျောင်းမှ ဆံပင်ညှပ်ခြင်း ဝန်ဆောင်မှု

Helsingin Sanomat သတင်းစာသည် စပိန်နှင့် ဖင်လန်နိုင်ငံတို့၏ ပညာရေး နှိုင်းယှဉ်ချက်များကို ဆက်လက်ဖော်ပြရာတွင် အချို့သော ကလေးထိန်းကျောင်း များသည် မမျှော်လင့်ထားသော ဝန်ဆောင်မှုတစ်ခုကို ပေးနေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်- ၎င်းမှာ ဆံပင်ညှပ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

• စပိန်နိုင်ငံတွင် နေထိုင်သော ဖင်လန်မိခင် Anni Holmström သည် သူမ၏ နှစ်နှစ်သားအရွယ် ကလေး၏ ဆံပင်ကို ထိန်းကျောင်းချိန်အတွင်း ညှပ်ပေးခဲ့သည့်အတွက် အလွန်ဝမ်းသာခဲ့သည်။ ယင်းဝန်ဆောင်မှုသည် ၁၀ မိနစ်အောက်သာ ကြာမြင့်ပြီး ယူရို ၂၀ ကုန်ကျသည်။

• သူမက ထိုအကြံကို အလွန်ကောင်းမွန်သည် ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး မိဘများ အချိန်ကုန်သက်သာခြင်း၊ ကလေးများ ရင်းနှီးသော ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ငြိမ်သက်စွာ နေနိုင်ခြင်းနှင့် လူတိုင်း သပ်သပ်ရပ်ရပ် ဖြစ်သွားခြင်း စသည့် အကျိုးကျေးဇူးများကို ဖော်ပြခဲ့သည်။

• သို့သော် ဖင်လန်ရှိ ကလေးသူငယ် စောင့်ရှောက်ရေး အရာရှိများသည် စိတ်လှုပ်ရှားမှု နည်းပါးခဲ့ပြီး ထိုအကြံသည် ပျော်စရာကောင်းပုံရသည်ဟု ပြောကြားသော်လည်း ဖင်လန်တွင် ကလေးထိန်းကျောင်း ဆက်တင်များတွင် မည်သည့်အရာများ လုပ်ဆောင်နိုင်သည်ကို ထိန်းချုပ်ထားသော တင်းကျပ်သည့် စည်းမျဉ်းများ ရှိသောကြောင့် အတုယူရန် မဖြစ်နိုင်ဟု ဆိုခဲ့သည်။

ဖင်လန်မိဘများတွင် ကလေးများများ မယူလိုသော စိတ်ဓာတ်

စစ်တမ်းအသစ်တစ်ခုအရ မိဘအသစ်များစွာသည် ကလေးတစ်ဦးထက်ပို၍ ပြုစုစောင့်ရှောက်ရန် စွမ်းဆောင်ရည်ကို သံသယဝင်နေကြသည်။

• ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က မိဘဖြစ်လာခဲ့သော ဖင်လန် နိုင်ငံသားများ၏ တစ်ဝက်အောက်သာ ကလေးများများ လိုချင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

• ဖင်လန် ကျန်းမာရေးနှင့် သုခဆိုင်ရာ အင်စတီကျူ (THL) ၏ စစ်တမ်းအသစ်အရ နောက်တွန့်ရသည့် အဖြစ်အများဆုံး အကြောင်းရင်းမှာ ငွေကြေး သို့မဟုတ် အိမ်ရာ မဟုတ်ဘဲ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု ဖြစ်သည်။

• ကလေးများများ လိုချင်သည်ဟု ဆိုသူ မိဘအသစ်များ၏ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ၄၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က နောက်ဆုံး ပြုလုပ်ခဲ့သော စစ်တမ်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ငါးရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။

• အစိုးရ အစီရင်ခံစာတစ်ခုအရ ဖင်လန်၏ မွေးဖွားနှုန်းသည် ယခုဆယ်စုနှစ်အတွင်း မျှော်မှန်းထားသည်ထက် ပိုမိုမြန်ဆန်စွာ ကျဆင်းနေပြီး အဓိကအားဖြင့် ပထမဆုံး မွေးဖွားမှုများ လျော့နည်းသွားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

Lonely Planet မှ ဖင်လန်ကို ၂၀၂၆ အတွက် အကောင်းဆုံး ခရီးစဉ်အဖြစ် သတ်မှတ်

Lonely Planet ခရီးသွား လမ်းညွှန်မှ ဖင်လန် နိုင်ငံကို ၂၀၂၆ ခုနှစ်အတွက် အကောင်းဆုံး ခရီးသွားနေရာများ စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်းကြောင့် လာမည့် ဆောင်းရာသီတွင် စံချိန်တင် ခရီးသွားရာသီ ဖြစ်လာရန် မျှော်လင့်ချက်များ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

• Lonely Planet က ဖင်လန်ကို "အရိုင်းဆန်သော နေရာများတွင် ပျော်ရွှင်မှုကို ရှာဖွေရန် အကောင်းဆုံး" ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

• ၎င်းတို့က ဖင်လန်၏ သဘာဝအလှအပ၊ ဆာမီ (Sámi) သမင်မွေးမြူရေး ယဉ်ကျေးမှုနှင့် မြောက်ပိုင်း အလင်းရောင်များ ပါဝင်သည့် လပ်လန် (Lapland) ခရီးစဉ်များကို ချီးကျူးခဲ့သည်။

• Business Finland အေဂျင်စီ၏ ခန့်မှန်းချက်အရ ယခု ဒီဇင်ဘာလမှ ၂၀၂၆ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလအကြားတွင် နိုင်ငံခြား ခရီးသွား တစ်သန်းကျော် လာရောက်မည်ဟု မျှော်လင့်ထားပြီး စုစုပေါင်း အသုံးစရိတ်သည် ယူရို ၁.၃ ဘီလီယံအထိ ရောက်ရှိကာ ဆောင်းရာသီ ခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွက် စံချိန်သစ် တင်နိုင်မည်ဟု ဆိုသည်။

TikTok မှ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနှင့် မိမိကိုယ်ကို သတ်သေခြင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများ ဆက်လက် ဖော်ပြနေ

Amnesty လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့က TikTok သည် ထိခိုက်လွယ်သော ကလေးများနှင့် လူငယ်များကို စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနှင့် မိမိကိုယ်ကို သတ်သေခြင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများဆီသို့ ဆက်လက် ဦးတည်နေသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ TikTok ကမူ ၎င်းတို့၏ စွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

• Amnesty ၏ သုတေသနပြုချက်အရ TikTok သည် စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို ကြည့်ရှုသော ပြင်သစ်ကလေးများနှင့် လူငယ်များကို စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထိခိုက်နာကျင်စေခြင်းနှင့် မိမိကိုယ်ကို သတ်သေခြင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများဆီသို့ တွန်းပို့နေကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

• စမ်းသပ်မှုများအရ ဆယ်ကျော်သက် စမ်းသပ်အကောင့်များသည် TikTok ၏ 'For You' feed ကို သုံးလေးနာရီအတွင်း ကြည့်ရှုရုံဖြင့် မိမိကိုယ်ကို သတ်သေခြင်းကို စိတ်ကူးယဉ်ဆန်ဆန် သရုပ်ဖော်သည့် ဗီဒီယိုများနှင့် သတ်သေနည်းများ အပါအဝင် အသက်အဆုံးသတ်ရန် ရည်ရွယ်ချက်များကို ဖော်ပြသည့် ဗီဒီယိုများကို တွေ့ခဲ့ရသည်။

• Amnesty မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Mikaela Remes က ၎င်းတို့၏ သုတေသနသည် ပြင်သစ်ကို အဓိကထားသော်လည်း ဖင်လန်နိုင်ငံနှင့်လည်း သက်ဆိုင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ဖင်လန်လူငယ် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် ဤအက်ပ်ကို အသုံးပြုနေကြောင်း သိရသည်။

• ဥရောပကော်မရှင်သည် ကလေးသူငယ် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှုများ အက်ဥပဒေ (DSA) ကို TikTok က ချိုးဖောက်ခြင်း ရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ရန် တရားဝင် စတင် စစ်ဆေးနေသည်။

ဆောင်းတာယာအသစ်လဲလှယ်ရေး ရာသီနှင့် ဆောင်းရာသီသုံးတာယာ ရွေးချယ်မှု

တောင်ပိုင်းဖင်လန်တွင်ပင် လမ်းချော်သော စနေ၊ တနင်္ဂနွေနေ့များအပြီးတွင် ဆောင်းရာသီသုံး တာယာလဲလှယ်ရေး ရာသီ စတင်နေပြီဖြစ်သည်။

• လမ်းမျက်နှာပြင်များ ချောနေနိုင်သောကြောင့် ဆောင်းရာသီသုံး တာယာလဲလှယ်ခြင်းသည် ပိုမို အရေးကြီးလာသည်။

• Lahti Tire Hotel ဌာနခွဲမှ မန်နေဂျာ Petri Peltonen က လမ်းချော်မှုများကြောင့် မော်တော်ယာဉ်မောင်းသူများစွာ ထိတ်လန့်ခဲ့ကြပြီး တာယာလဲရန် အွန်လိုင်းမှ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းမှုများ တနင်္ဂနွေနေ့ကတည်းက တိုးလာကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

• Peltonen ၏အဆိုအရ ပွတ်တိုက်မှုတာယာများ (friction wheels) သည် အေးခဲနေသော ရာသီဥတုတွင် ကောင်းစွာအလုပ်လုပ်သော်လည်း အလွန်ချောနေသော ရာသီဥတုတွင် သံချွန်ပါသော တာယာများ (studded tires) ကို ပိုနှစ်သက်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

• လမ်းစည်းကမ်း ဥပဒေအရ ရာသီဥတု အခြေအနေ လိုအပ်ပါက နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်မှ မတ်လ ၃၁ ရက်အထိ ဆောင်းရာသီသုံး တာယာများကို အသုံးပြုရမည်ဖြစ်သည်။

Porvoo မြို့၏ အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အခမဲ့ပေးမည့် အစီအစဉ်

Porvoo မြို့သည် အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် ခရီးသည် ပိုများလာစေရန် ရည်ရွယ်၍ ဒီဇင်ဘာလ တစ်လလုံး အချို့သော ဘတ်စ်ကားလိုင်းများကို အခမဲ့ ပေးမည့် အဆိုပြုချက်ကို လာမည့်အပတ်တွင် ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်သည်။

• ဤအဆိုပြုချက်သည် နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်မှ ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ရက်အထိ Porvoo ဘတ်စ်ကား ပြည်တွင်းလိုင်းများဖြစ်သည့် ၁၊ ၂၊ ၃ နှင့် ၅ အပြင် ကျွန်းစုလိုင်းများနှင့်လည်း သက်ဆိုင်သည်။

• မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဒါရိုက်တာ Dan Mollgren က ဤအစီအစဉ်သည် မြို့သူမြို့သားများအား ဘတ်စ်ကားကို အသုံးပြုကြည့်ရန် တိုက်တွန်းလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

• အခမဲ့ပေးမည့် တစ်လတာအတွက် လက်မှတ်ရောင်းရငွေမှ ယူရို ၁၀၀,၀၀၀ ခန့် ဆုံးရှုံးမှုရှိနိုင်သော်လည်း ယခင်က နွေရာသီ ပွဲတော်များတွင် ဘတ်စ်ကား အခမဲ့ပေးခဲ့ရာ ခရီးသည် သုံးဆအထိ တိုးလာခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။