**၂၉.၀၉.၂၀၂၅ ** ဖင်လန်သတင်းစာများ၏ ခေါင်းစီးသတင်းများ

• နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမား ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရမှု၊ 
• ယာဉ်စစ်ဆေးခ ဈေးကြီးမြင့်မှုနှင့်
• ပိုမိုအေးလာမည့် ရာသီဥတု

ဖင်လန်တွင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမား ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရမှု ဖော်ထုတ်သည့် စာအုပ်အသစ်

ပြည်တွင်းမီဒီယာများက ဖင်လန်နိုင်ငံရှိ "ခေတ်သစ်ကျွန်ပြုမှု" ကို ဖော်ထုတ်ထားသည့် စာအုပ်အသစ်အကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ရာတွင် ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူအချို့သည် အခကြေးငွေမရဘဲ အလုပ်လုပ်ရခြင်း၊ နာရီရှည် အလုပ်လုပ်ရခြင်းနှင့် မတရားသော အခြေအနေများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ပြသခဲ့သည်။

ဂျာနယ်လစ် Paavo Teittinen ၏ စာအုပ်အသစ်သည် ဖင်လန်နိုင်ငံရှိ နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများ ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရမှုများကို ဖော်ထုတ်ထားကြောင်း ဖင်လန်မီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သည်။ စာအုပ်အမည်မှာ Pitkä vuoro – Kuinka moderni orjuus juurtui Suomeen ဖြစ်ပြီး မြန်မာလို ပြန်ဆိုပါက "အလှည့်ကျ အလုပ်ချိန်ရှည်- ဖင်လန်တွင် ခေတ်သစ်ကျွန်ပြုမှု မည်သို့ အမြစ်တွယ်ခဲ့ပုံ" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

Iltalehti သတင်းစာက စာအုပ်တွင် ဖော်ပြထားသော တောင်းဆိုချက်များကို ဖော်ပြခဲ့ရာ ယူကရိန်းဒုက္ခသည်များသည် South Savo၊ Rantasalmi ရှိ Järvisydän အပန်းဖြေစခန်း၌ အလုပ်လုပ်ရာတွင် ခေါင်းပုံဖြတ်ခံခဲ့ရသည်ဟု ဆိုသည်။ ၎င်းတို့အား ဖင်လန်တွင် အချိန်ကြာမြင့်စွာ နေထိုင်ခဲ့သော ယူကရိန်း စာချုပ်ခံ လုပ်ငန်းခွဲတစ်ခုမှတစ်ဆင့် အလုပ်ခန့်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ အလုပ်သမားများသည် ဟိုတယ် သန့်ရှင်းရေးနှင့် စားသောက်ဆိုင် လုပ်ငန်းများကို ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာတွင် အလုပ်ချိန်ရှည်များ၊ တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ပတ်လျှင် ခုနစ်ရက် အလုပ်လုပ်ရခြင်းနှင့် ဝင်ငွေ မမှန်မကန် ရရှိခြင်းများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရကြောင်း စာအုပ်က ပြောဆိုခဲ့သည်။ စာအုပ်အရ အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် နှစ်လအတွင်း နာရီ ၃၆၇ နာရီ အလုပ်လုပ်ခဲ့သော်လည်း ယူရို ၁,၅၀၀ သာ ရရှိခဲ့ရာ တစ်နာရီလုပ်အားခ ယူရို ၄ ယူရို သာ ရှိခဲ့သည်။ အခြားသူများကလည်း အမည်မဖော်လိုဘဲ အလားတူ အခြေအနေများ ရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အပန်းဖြေစခန်းပိုင်ရှင် Markus Heiskanen ကို စာအုပ်ထဲတွင် အင်တာဗျူးခဲ့ရာ ယူကရိန်း အလုပ်သမားများ၏ အခြေအနေနှင့် ပတ်သက်၍ ပြဿနာတစ်စုံတစ်ရာ ရှိကြောင်း သူ မကြားမိပါဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Helsingin Sanomat သတင်းစာကလည်း အဆိုပါ စာအုပ်မှ အခြားသော တောင်းဆိုချက်များကို ဖော်ပြခဲ့ရာ ဖင်လန်နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံး သန့်ရှင်းရေး ကုမ္ပဏီများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည့် SOL က နိုင်ငံခြားသား သန့်ရှင်းရေးသမားများ အလုပ်ရရှိရန်အတွက် "ဝင်ကြေး" ပေးဆောင်ရမည့် စနစ်ကို စနစ်တကျ ကျင့်သုံးခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲထားသည်။

ရင်းမြစ်များက SOL ၏ စီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့သည် ဝင်ကြေးကောက်ခံသည့် အလေ့အကျင့်များကို သိရှိသော်လည်း မည်သည့် အရေးယူမှုမျှ မပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း စာရေးသူအား ပြောကြားခဲ့သည်။ အဆိုပါ စနစ်သည် သင်္ဘောသန့်ရှင်းရေး လုပ်ငန်းများတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်များ အစောပိုင်းမှစ၍ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါအထိ အကြီးအကျယ် ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်ဟု စာအုပ်က စွပ်စွဲထားသည်။

အစီအစဉ်အရ နိုင်ငံခြားသား သန့်ရှင်းရေးသမား ရာပေါင်းများစွာ သည် ၎င်းတို့၏ အလုပ်များရရှိရန် ငွေပေးချေခဲ့ရပြီး အချို့မှာ ယူရို ထောင်ပေါင်းများစွာနှင့် လဲလှယ်၍ နေထိုင်ခွင့်ပါမစ်များ ရရှိမည်ဟု ကတိပြုခံခဲ့ရသည်။

SOL ၏ အမှုဆောင်ချုပ် Juhapekka Joronen က စာအုပ်ထဲတွင် ဖော်ပြထားသည့် ဝင်ကြေးကောက်ခံသည့် အလေ့အကျင့်များကို ကုမ္ပဏီ၏ စီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့က မသိရှိပါဟု HS သတင်းစာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

Teittinen ၏ စာအုပ်သည် ဖင်လန်နိုင်ငံတွင် "ခေတ်သစ်ကျွန်ပြုမှု" ပုံစံတစ်မျိုးကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်ဟု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ ထိုကျွန်ပြုမှုတွင် ဖင်လန်တွင် ကြာမြင့်စွာ နေထိုင်ခဲ့သော ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူ အချို့က ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံသားချင်းများ၏ အသိပညာ နည်းပါးမှုနှင့် ဒေသန္တရ ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်မှုမရှိခြင်းကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး လုပ်ခလစာ ထိန်ချန်ခြင်းနှင့် အလုပ်ချိန် အလွန်အကျွံ သတ်မှတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်ကြသည်။ အလုပ်သမားများ၏ နေထိုင်ခွင့်ပါမစ်များသည် ၎င်းတို့၏ အလုပ်အကိုင်ပေါ်တွင် မူတည်နေပြီး လုပ်ခနည်းပါးသည့် ကဏ္ဍများသည် စျေးပေါသော လုပ်သားအင်အားကြောင့် အကျိုးခံစားနေရသည်။

ယာဉ်စစ်ဆေးခများ သိသိသာသာ မြင့်တက်လာမှု

Talouselama သတင်းစာက ဖင်လန်နိုင်ငံတွင် ယာဉ်စစ်ဆေးခ ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာမှုကို ရေးသားခဲ့ပြီး ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု စစ်ဆေးခြင်း အပါအဝင် ပက်ကေ့ချ်များသည် ၄၉ ရာခိုင်နှုန်းကျော် မြင့်တက်လာကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ယူရို ၄၉ ကျော်သာ ရှိခဲ့ရာမှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ယူရို ၇၃ ကျော်အထိ မြင့်တက်လာကြောင်း ဖင်လန် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အေဂျင်စီ Traficom ၏ နောက်ဆုံး အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။

"ပျမ်းမျှ စစ်ဆေးခ ပက်ကေ့ချ် ဈေးနှုန်းသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်သို့ ယူရို ၂၂ ကျော် တိုးလာခဲ့သည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် နွေဦးပေါက်တွင် ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု စစ်ဆေးခြင်းအတွက် ကုန်ကျစရိတ်သည် စုစုပေါင်း ပျမ်းမျှ စစ်ဆေးခ ဈေးနှုန်း၏ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကုန်တွင်မူ ၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိခဲ့သည်" 

ဟု Traficom ၏ အစီရင်ခံစာက ဖော်ပြသည်။

ယာဉ်စစ်ဆေးရေး ကုမ္ပဏီများ၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်များက ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု စစ်ဆေးခြင်းသည် စစ်ဆေးမှု၏ မဖြစ်မနေ ပါဝင်သော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

Traficom မှ ယူနစ်ဒါရိုက်တာ Aino Still က 

"မီးလောင်ပေါက်ကွဲအင်ဂျင်ပါတဲ့ ဓါတ်ဆီယာဉ်တွေအတွက် ပုံမှန်စစ်ဆေးမှုတွေမှာ Traficom ရဲ့ ယာဉ်စစ်ဆေးရေး စံသတ်မှတ်ချက် စည်းမျဉ်းတွေနဲ့အညီ အိပ်ဇော ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု စစ်ဆေးတာ ပါဝင်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီစစ်ဆေးမှုကို စစ်ဆေးရေးစခန်း အပြင်ဘက်မှာလည်း လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်" 

ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Still ၏ အဆိုအရ သက်တမ်းအရင့်ဆုံး ယာဉ်များအတွက် ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို တိုင်းတာရန် မလိုအပ်ဘဲ၊ ပိုမိုခေတ်မီသော ယာဉ်များအတွက်မူ အိပ်ဇော ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို OBD (on-board diagnostics) စနစ်မှတစ်ဆင့်သာ စစ်ဆေးကြောင်း သိရသည်။

မုန်တိုင်း ဖြစ်ပေါ်မည့် အရိပ်အယောင်

စက်တင်ဘာလသည် ဖင်လန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ခြောက်သွေ့ပြီး နွေးထွေးသော ရာသီဥတုဖြင့် အဆုံးသတ်နေကြောင်း Foreca မိုးလေဝသ ပညာရှင်တစ်ဦးက Ilta-Sanomat သတင်းစာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ ရှားပါးသော ဖိအားမြင့်စနစ်တစ်ခုသည် နိုင်ငံအများစုသို့ နေရောင်ခြည်နှင့် ကောင်းကင်ကြည်လင်မှုကို ယူဆောင်လာခဲ့သော်လည်း အပူချိန်မှာ ရာသီဥတုအတွက် ပုံမှန်ဖြစ်သော ဆဲလ်စီးယပ်စ် ၁၀ ဒီဂရီဝန်းကျင်တွင် ရှိနေသေးသည်။

သို့သော်လည်း လာမည့်အပတ်တွင် အပူချိန်သည် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် အနည်းငယ် ကျဆင်းသွားမည် ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် လပ်လန် (Lapland) ဒေသတွင် ညအချိန် နှင်းခဲများ ကျရောက်နိုင်ပြီး အချို့နေရာများတွင် သုညအောက် အပူချိန်များ ကြုံတွေ့ရနိုင်သည်။ သို့သော် ပထမဆုံး နှင်းကျခြင်းကိုမူ အောက်တိုဘာလအထိ မျှော်လင့်ရဦးမည် မဟုတ်ပါ။

မိုးလေဝသ ပညာရှင်၏ အဆိုအရ နော်ဝေနိုင်ငံပေါ်ရှိ ဖိအားနည်းစနစ်တစ်ခုသည် ယခု သီတင်းပတ်ကုန်တွင် အနောက်ဘက်မှ ဖင်လန်သို့ ရွေ့လျားလာမည်ဖြစ်ပြီး လေပြင်းများနှင့် ကျယ်ပြန့်သော မိုးရေများကို ယူဆောင်လာမည်ဖြစ်သည်။

Bothnia ပင်လယ်ကွေ့ ဒေသရှိ လေများသည် စနေနေ့ ညနေခင်းတွင် မုန်တိုင်းအဆင့်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပြီး ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ကုန်းတွင်းပိုင်း ဒေသ နှစ်ခုလုံးကိုပါ ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ အပြင်းဆုံး လေတိုက်ခတ်မှုများမှာ တနင်္ဂနွေနေ့သို့ ကူးပြောင်းမည့် ညပိုင်းတွင် မျှော်လင့်ရသည်။

"ကျွန်တော်တို့ ရုရှားနှင့် စစ်မဖြစ်" ဟု Stubb က Lavrov ၏ ပြောဆိုချက်များကို ပယ်ချ

သမ္မတ Alexander Stubb က ရုရှားနှင့် ဆက်ဆံရာတွင် "မုန်လာဥနှင့် တုတ်" (carrot and stick) ပေါင်းစပ်ချဉ်းကပ်မှု လိုအပ်သည်ဟု ပြောကြားသည်။ သို့သော် Trump အစိုးရအဖွဲ့ကမူ တုတ်ကို အားပြုရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

CNN နှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် သမ္မတ Alexander Stubb သည် အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump ၏ နေတိုးနိုင်ငံများအား ၎င်းတို့၏ လေပိုင်နက်ထဲရှိ ရုရှားဒရုန်းများကို ပစ်ချရန် မကြာသေးမီက တောင်းဆိုချက်အပေါ် မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။

အင်တာဗျူးအတွင်း CNN က Stubb အား လေပိုင်နက် ချိုးဖောက်မှုအပေါ် မည်သို့ တုံ့ပြန်မည်၊ အထူးသဖြင့် ဒရုန်းများကို ပစ်ချရန် အမိန့်ပေးမည်လားဟု မေးမြန်းခဲ့သည်။

"မပေးပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့မှာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ ရှိပါတယ်" ဟု Stubb က ပြန်ဖြေသည်။ "ဒါကြောင့် အခြေခံအားဖြင့် ဖြစ်ပျက်တာက ပထမဆုံး ကျွန်တော်တို့ အတည်ပြုတယ်၊ ပြီးရင် ကြေညာတယ်၊ ပြီးမှ လေတပ်က ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာ ဆုံးဖြတ်ပါတယ်"။

အင်တာဗျူးသူက Trump ၏ မှတ်ချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ Stubb ၏ အမြင်ကိုလည်း မေးမြန်းခဲ့သည်။

"ဒါဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ သမ္မတဆီက လာတဲ့ အားကောင်းတဲ့ တားဆီးမှုတစ်ခုလို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်"

ဟု သူက ပြန်ဖြေသည်။

Stubb က သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားရာတွင် ရုရှားနှင့် ဆက်ဆံရာတွင် 'မုန်လာဥနှင့် တုတ်' ချဉ်းကပ်မှု လိုအပ်သည်ဟု ဆိုသည်။

"အစပိုင်းမှာ ကျွန်တော်တို့ မုန်လာဥကို စမ်းကြည့်ခဲ့ပြီးပါပြီ၊ အခုတော့ သမ္မတ Trump က တုတ်ကို ပြသနေတာပါပဲ။ လေယာဉ်တွေကို ပစ်ချမယ်ဆိုတဲ့ ပြောဆိုချက်က အဲဒီရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်မယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်"

ဟု သူက ပြောသည်။

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Sergei Lavrov က နေတိုးနှင့် EU နှစ်ခုလုံးက ယူကရိန်းမှတစ်ဆင့် ရုရှားကို စစ်ကြေညာခဲ့သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။

Stubb က 

"ကျွန်တော်တို့ ရုရှားနှင့် စစ်မဖြစ်" 

ဟု ပြောကြားကာ ထိုပြောဆိုချက်ကို ချက်ချင်း ပယ်ချခဲ့သည်။

Stubb ၏ အဆိုအရ ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin သည် ယူကရိန်းတွင် သမားရိုးကျ စစ်ပွဲနှင့် အနောက်နိုင်ငံများတွင် ကပြားစစ်ပွဲ ဟူ၍ နည်းဗျူဟာ နှစ်ခုကို ကျင့်သုံးနေသည်။

"ကပြားစစ်ပွဲ အခြေအနေတွေမှာ သူတို့က စမ်းသပ်နေတာပါပဲ" 

ဟု သူက ရှင်းပြသည်။

Stubb က ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ခရစ်စမတ်နေ့က Baltic ပင်လယ်အောက် ကေဘယ်ကြိုးများ ဖြတ်တောက်ခံရမှုနှင့် မကြာသေးမီက ဒရုန်းများ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုများကို ဥပမာအဖြစ် ကိုးကားပြောကြားခဲ့သည်။

"ဒီလို အခြေအနေမျိုးတွေမှာ ကျွန်တော်တို့ လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက် နှစ်ချက် ရှိပါတယ်- တစ်ခုကတော့ စိတ်ငြိမ်အောင် နေဖို့ပါ။ ဒုတိယကတော့ ဒီလိုမျိုး ထပ်မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ရေးတွေကို တည်ဆောက်ဖို့ပါ။ ဒီနေရာမှာ အဓိကသော့ချက်ကတော့ အလွန်အကျွံ တုံ့ပြန်ခြင်း မပြုဖို့ပါပဲ" 

ဟု သူက ပြောသည်။

ဥရောပနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့၏ အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ ကွဲပြားမှုအချို့အပေါ် မှတ်ချက်ပေးရာတွင် Stubb က တန်ဖိုးများ ပူးပေါင်းမျှဝေမှုကို အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

"ကျွန်တော်က ဖင်လန်နိုင်ငံရဲ့ သမ္မတ ဖြစ်ပါတယ်၊ ဒါကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ သမ္မတနဲ့ အဆင်ပြေဖို့က ကျွန်တော့်အတွက် အလွန် အရေးကြီးပါတယ်။ ကျွန်တော် အနီရောင် ဒါမှမဟုတ် အပြာရောင်ကို မမြင်ပါဘူး၊ ကျွန်တော် မြင်တာက ကြယ်တွေနဲ့ အစင်းကြောင်းတွေပါပဲ (Stars and Stripes - အမေရိကန် အလံကို ဆိုလိုသည်)" 

ဟု သူက ပြောသည်။

လူမျိုးရေးခွဲခြားသည့် ဓားထိုးခံရပြီးနောက် အလုပ်မလုပ်နိုင်၍ ပြည်နှင်ခံရမည့် အခြေအနေနှင့်  ရင်ဆိုင်နေရသူ

Oulu Valkea ဓားထိုးခံရမှု၏ သားကောင်ဖြစ်သူ Rakibul Hasan Ridoy က သူ ဖင်လန်တွင် ဘဝကို ဆက်လက်နေထိုင်လိုသည်ဟု ဆိုသည်။

ဖင်လန်နိုင်ငံ၏ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ဝန်ဆောင်မှု (Migri) သည် ပြီးခဲ့သည့် နွေရာသီက Oulu တွင် လူမျိုးရေးခွဲခြားသော တိုက်ခိုက်မှုဖြင့် ဓားထိုးခံခဲ့ရသူ၏ နေထိုင်ခွင့်ပါမစ်ကို ရုပ်သိမ်းရန် စဉ်းစားနေသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံသား Rakibul Hasan Ridoy သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် Valkea ကုန်တိုက်၌ တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုကြောင့် အလုပ်မလုပ်နိုင်တော့ပေ။

Migri က ၎င်း၏ အခြေအနေနှင့် ပတ်သက်၍ ရှင်းလင်းချက် တောင်းခံထားပြီး ၎င်း၏ အလုပ်အခြေပြု ပါမစ်ကို ဖျက်သိမ်းနိုင်ကာ နောက်ဆက်တွဲအဖြစ် ပြည်နှင်ဒဏ် ချမှတ်နိုင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Yle သတင်းဌာနက မြင်တွေ့ခဲ့ရသော Migri စာတွင် "သင် ဖင်လန်တွင် ရှိနေစဉ်အတွင်း သင်၏ နေထိုင်ခွင့်ပါမစ်ကို ဖျက်သိမ်းပါက သင့်အား ပြည်နှင်ဒဏ် ပေးနိုင်သည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်ခြင်းကိုလည်း ပိတ်ပင်ခံရနိုင်သည်" ဟု ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော်လည်း အရာရှိများက Ridoy လက်ခံရရှိသော စာသည် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းစီ၏ အခြေအနေများကို အကဲဖြတ်ရန် လုပ်ငန်းစဉ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသာ ဖြစ်ပြီး အလိုအလျောက် ပြည်နှင်ဒဏ် ချမှတ်ခြင်း မဟုတ်ကြောင်း အလေးထား ပြောကြားခဲ့သည်။

"အခု ကျွန်တော် ဘာမှ မတတ်နိုင်တော့ဘူးလို့ ခံစားရတယ်" 

ဟု သူက Yle သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာများ၏ မှတ်တမ်းရှိသော အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် ကောင်လေးတစ်ဦးက Ridoy ကို အံ့အားသင့်ဖွယ် တိုက်ခိုက်မှုဖြင့် နောက်ကွယ်မှ အကြိမ်များစွာ ဓားထိုးခဲ့သည်။ အဆိုပါ ကောင်လေးသည် ထိုသို့ မပြုလုပ်မီက အသားမည်းသူတစ်ဦးကို သတ်လိုကြောင်း ပြောခဲ့သည်။

ဖင်လန်က ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများအတွက် လူမှုဖူလုံရေး လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်း

Helsingin Sanomat သတင်းစာက အစိုးရသည် ဖင်လန် သို့မဟုတ် ဆွီဒင်ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများအတွက် အလုပ်လက်မဲ့ အကျိုးခံစားခွင့်များ လျှော့ချရန် စီစဉ်နေကြောင်း ဖော်ပြသည်။

အစိုးရသည် ဖင်လန် သို့မဟုတ် ဆွီဒင်ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများအတွက် အလုပ်လက်မဲ့ ထောက်ပံ့ကြေးကို ဖြတ်တောက်ရန် ပြင်ဆင်နေကြောင်း Helsingin Sanomat အရ သိရသည်။

ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Riikka Purra (Finns ပါတီ) က 

"ပေါင်းစည်းရေး စရိတ်" 

အသစ်သည် အချို့သော ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများအတွက် အလုပ်လက်မဲ့ ထောက်ပံ့ကြေးနေရာတွင် အစားထိုးမည်ဟု ပြောကြားသည်။ အဆိုပါ အကျိုးခံစားခွင့်ကို လက်ရှိ အလုပ်ရှာဖွေသူများ၏ အကျိုးခံစားခွင့်ထက် လျှော့ချ၍ အခြေခံ လူမှုရေး အကူအညီအဆင့်အထိ လျှော့ချနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။

Purra က X (ယခင် Twitter) တွင် ရေးသားခဲ့ရာ၌ "ပေါင်းစည်းရေး စရိတ်" သည် အလုပ်လက်မဲ့ အကျိုးခံစားခွင့်များ၏ နေရာတွင် အစားထိုးမည်ဖြစ်ပြီး ဤပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသည် နိုင်ငံသားအခြေပြု လူမှုဖူလုံရေးစနစ်ဆီသို့ သေးငယ်သော ခြေလှမ်းတစ်လှမ်းကို ကိုယ်စားပြုကြောင်း ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

Finns ပါတီက ထောက်ခံအားပေးသော ထိုသို့သော ပြောင်းလဲမှုအတွက် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ပြီး ယင်းပြောင်းလဲမှုကို ပါတီက မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည်ဟု ယူဆသည်။

လက်ရှိတွင် အလုပ်လက်မဲ့ ထောက်ပံ့ကြေးသည် အခွန်မဆောင်မီ တစ်လလျှင် ယူရို ၈၀၀ ရှိပြီး ပုံမှန် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖြတ်တောက်ပြီးနောက် ယူရို ၆၄၀ ခန့် ရှိကြောင်း Helsingin Sanomat အရ သိရသည်။ ယင်းနှင့်မတူဘဲ၊ လူပျိုလူလွတ် တစ်ဦးတည်းအတွက် အခြေခံ လူမှုရေး အကူအညီ အဆင့်မှာ ယူရို ၅၆၀ ခန့် ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း HS သတင်းစာက ဖင်လန် သို့မဟုတ် ဆွီဒင်ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများသည် ၎င်းတို့၏ အလုပ်လက်မဲ့ အကျိုးခံစားခွင့်ကို အခွန်ဆောင်ပြီးနောက် တစ်လလျှင် ယူရို ၅၀ အောက်သာ လျှော့ချခံရမည်ဟု ကောက်ချက်ချခဲ့သည်။

လူမှုဖူလုံရေးဝန်ကြီး Sanni Grahn-Laasonen (NCP ပါတီ) က ယခင်က ထိုအဆိုပြုချက်အပေါ် မှတ်ချက်ပေးခဲ့ဖူးသည်။ အဆိုပါမူကြမ်းကို ယခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် အကြံဉာဏ်ရယူရန်အတွက် ပေးပို့ရန် မျှော်လင့်ရသည်။

ဘာသာစကားနှင့် လူမှုအဆင့်အတန်း ဆက်နွယ်မှုဆိုင်ရာ သုတေသန (မူရင်းနှင့် ဆက်နွယ်မှုရှိသော အကြောင်းအရာ)

ဖင်လန်နိုင်ငံတွင် လူမှုအဆင့်အတန်းနှင့် ဘာသာစကား ဆက်နွယ်မှုဆိုင်ရာ သုတေသနကို ဖော်ပြထားသကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့ ဘာသာစကား အသုံးပြုပုံသည် လူတစ်ဦး၏ လူမှုအဆင့်အတန်းနှင့် ပညာရေး အခြေအနေကို ထင်ဟပ်နိုင်သည်ဟု ယုံကြည်မှုများ ရှိသည်။ ဥပမာအားဖြင့်-

1. ဝေါဟာရ အသုံးပြုပုံ (Glossary)

   • ပညာတတ်/အထက်တန်းလွှာဟု ယူဆခံရသူများသည် ပိုမို ပြေပြစ်သော၊ ခေတ်မီသော သို့မဟုတ် တရားဝင်သော ဝေါဟာရများ (ဥပမာ- 'သုံးသပ်တင်ပြပါမည်'၊ 'ဖော်ဆောင်ပါသည်'၊ 'ရှုထောင့်') ကို အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။

   • အောက်ခြေလူတန်းစား သို့မဟုတ် ပညာရေးနိမ့်ကျသူများဟု ထင်မြင်ခံရသူများသည် ပိုမို၍ ရိုးရှင်းသော၊ ဒေသခံ သို့မဟုတ် အပြောများသော စကားလုံးများ (ဥပမာ- 'ပြောပြမယ်'၊ 'လုပ်မယ်'၊ 'ဘက်က') ကို အသုံးပြုကြသည်။

   • ဆဲဆိုခြင်း သို့မဟုတ် ကြမ်းတမ်းသော စကားလုံးများကို အလုပ်သမားလူတန်းစားနှင့် ပိုမို ဆက်စပ်လေ့ရှိသည်ဟု မြင်နိုင်သည်။

2. လေယူလေသိမ်း/ဒေသိယစကားနှင့် စံနှုန်းသတ်မှတ်ထားသော ဘာသာစကား (Dialect vs. Standard Language):

   • စံပြ မြန်မာစကား (ဥပမာ- ရန်ကုန်၊ မန္တလေးကဲ့သို့ မြို့ကြီးများ၏ အပြော) ကို ပြောဆိုသူများသည် ပိုမိုမြင့်မားသော ပညာရေး သို့မဟုတ် အဆင့်အတန်းရှိသည်ဟု အလိုအလျောက် ယူဆခြင်း ခံရနိုင်သည်။

   • ဒေသိယစကားများ (ဥပမာ- မုံရွာ၊ တောင်ကြီး၊ ရခိုင်၊ မွန် စသည်) ကို လေးနက်သော လေယူလေသိမ်းဖြင့် ပြောဆိုသူများသည် မူလဇာတိကို သိရှိနိုင်သော်လည်း ယခင်မျိုးဆက်များကဲ့သို့ လူမှုအဆင့်အတန်း နိမ့်ကျသည်ဟု သတ်မှတ်ခြင်းမျိုးသည် ခေတ်ကာလ ပြောင်းလဲလာသည်နှင့်အမျှ လျော့နည်းလာဖွယ်ရှိသည်။ ယခုအခါတွင် ဒေသိယစကားကို ဇာတိနှင့် ပိုမို ဆက်စပ်ပြီး မြင်လာကြသည်။

3. အခြေအနေလိုက် ကိုက်ညီစွာ ပြောဆိုနိုင်မှု (Situational Awareness):

   • ပညာရေး မြင့်မားသူများသည် တရားဝင် အခြေအနေများ (ဥပမာ- အစည်းအဝေးများ၊ အင်တာဗျူးများ) တွင် တရားဝင်၊ သေသပ်သော စကားလုံးများကို အသုံးပြုပြီး ပုံမှန်မဟုတ်သော အခြေအနေများ (ဥပမာ- သူငယ်ချင်းများနှင့် စကားပြောခြင်း) တွင် ပေါ့ပေါ့ပါးပါး စကားလုံးများသို့ ပြောင်းလဲပြောဆိုနိုင်သည့် ကျွမ်းကျင်မှု ရှိသည်ဟု ယူဆခံရသည်။

   • အချို့သော အခြေအနေများတွင် (ဥပမာ- အနုပညာရှင်၊ စီးပွားရေးခေါင်းဆောင်ကဲ့သို့) ဩဇာအာဏာရှိသူတစ်ဦးက ပေါ့ပေါ့ပါးပါး သို့မဟုတ် တစ်ခါတစ်ရံ ကြမ်းတမ်းသော စကားလုံးများကို သုံးပါကပင် ထူးခြားချက်အဖြစ် မြင်နိုင်သော်လည်း၊ ရိုးရှင်းသော အလုပ်သမားတစ်ဦးက ထိုသို့ ပြောဆိုပါက မယဉ်ကျေးမှုအဖြစ် ရှုတ်ချခံရနိုင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဤကဲ့သို့ ဘာသာစကားနှင့် လူမှုအဆင့်အတန်း ဆက်နွယ်မှုဆိုင်ရာ တိကျသော စစ်တမ်းများ မရှိသေးသော်လည်း၊ ဖင်လန်သုတေသနက ဖော်ထုတ်ထားသော အချက်များသည် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဒေသအလိုက် ကွဲပြားနိုင်သော်လည်း အခြေခံအားဖြင့် ဆင်တူယိုးမှားများ ရှိနိုင်ကြောင်း ပြသနေပါသည်။