**၂၈.၀၇.၂၀၂၅ ** ဖင်လန်သတင်းစာများ၏ ခေါင်းစီးသတင်းများ

ဖင်လန်နိုင်ငံသည် စံချိန်တင် အပူလှိုင်းဒဏ်ကို ဆက်လက်ခံစားနေရပြီး ကန်ရေမျက်နှာပြင် အပူချိန်များပင် စံချိန်တင် မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ စီးပွားရေးပိုင်းတွင် နိုင်ငံ၏ GDP တိုးတက်မှုနှုန်း မြင့်တက်လာရန် မျှော်မှန်းထားသော်လည်း အချို့ကဏ္ဍများတွင် စိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာရေးရာတွင် ဖင်လန်သည် နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်နေပြီး ပြည်တွင်းတွင်လည်း အလုပ်သမားဥပဒေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများနှင့် လူမှုဖူလုံရေးစနစ် မြှင့်တင်မှုများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

---

၁။ ရာသီဥတုနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်

Lapland တွင် စံချိန်တင် အပူလှိုင်းများ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ် ဖင်လန်နိုင်ငံ၏ မြောက်ပိုင်း Lapland ဒေသသည် ပူပြင်းသော နွေရာသီကို ကြုံတွေ့နေရဆဲဖြစ်သည်။ ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက်နေ့အထိ စံချိန်တင် ၁၄ ရက်ဆက်တိုက် အပူချိန်မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ၁၉၇၂ ခုနှစ်၏ စံချိန်ကို ချိုးဖောက်ခဲ့သည်။ ဤအပူလှိုင်းသည် အချို့နေရာများတွင် ထူးထူးခြားခြား ရှည်လျားနေကြောင်း ဖင်လန်မိုးလေဝသဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကန်ရေမျက်နှာပြင် အပူချိန် စံချိန်တင် မြင့်တက် ဇူလိုင် ၂၄ ရက်နေ့က ဖင်လန်နိုင်ငံရှိ ရေကန်များ၏ မျက်နှာပြင်အပူချိန်သည် ၂၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်အထိ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး စံချိန်တင်အပူချိန် မြင့်တက်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ ပူပြင်းခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု၏ သက်ရောက်မှုများကို ထင်ရှားစွာ ပြသနေသည်။

ရာသီဥတု လုပ်ဆောင်ချက်များ လိုအပ်နေဆဲ ဖင်လန်နိုင်ငံ၏ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ၁ ရာခိုင်နှုန်းသာ ကျဆင်းခဲ့ပြီး ရာသီဥတုပန်းတိုင်များ ပြည့်မီရန် ပိုမိုလုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ၂၀၂၅ နှစ်ပတ်လည် ရာသီဥတုအစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ အထူးသဖြင့် မြေအသုံးချမှုကဏ္ဍမှ ထုတ်လွှတ်မှုများ တိုးလာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ရာသီဥတုဝန်ကြီး Sari Multala က ဖင်လန်သည် ရေရှည်တည်တံ့သော စိမ်းလန်းသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများအတွက် ဆွဲဆောင်မှုရှိသော နေရာတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိရန် အရေးကြီးကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

---

၂။ စီးပွားရေးအခြေအနေ

စီးပွားရေး ပြန်လည်နာလန်ထူရန် မျှော်မှန်းချက်များ ဖင်လန်၏ စီးပွားရေးသည် ပြန်လည်နာလန်ထူလာနေပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် GDP ၁.၀% တိုးတက်မည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြောင်း နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ၂၀၂၅ ဒုတိယသုံးလပတ်သုံးသပ်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ၁.၅%၊ ၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် ၁.၇% တိုးတက်မှုရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှေးကွေးခြင်း၊ အတိုးနှုန်းနိမ့်ကျခြင်းနှင့် လုပ်ခလစာတိုးမြှင့်ခြင်းတို့ကြောင့် အိမ်ထောင်စု၏ ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအား တိုးတက်လာခဲ့သည်။ စွမ်းအင်ကဏ္ဍ ပြောင်းလဲခြင်းနှင့် ကာကွယ်ရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်လာစေရန် တွန်းအားပေးမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။

ဘဏ္ဍာရေး အခြေအနေနှင့် စိန်ခေါ်မှုများ ဖင်လန်၏ အထွေထွေအစိုးရ အကြွေး-GDP အချိုးသည် ယခုနှစ်တွင် ၈၆% ကျော်အထိ တိုးလာမည်ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အကြွေးတိုးတက်မှု အမြန်နှုန်း ကျဆင်းသွားမည်ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်တွင် GDP သည် ရာသီချိန်ညှိမှုအရ တုံ့ဆိုင်းနေခဲ့ပြီး အစိုးရ၏ အသုံးစရိတ် ၂.၀% ကျဆင်းခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ကုန်သွယ်ရေးပဋိပက္ခများနှင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး မရေရာမှုများက စီးပွားရေးအမြင်ကို မှေးမှိန်စေသည်။

ကုမ္ပဏီများ ဒေဝါလီခံနှုန်း ဆက်လက်မြင့်တက် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ဖင်လန်တွင် ဒေဝါလီခံမှုနှုန်းသည် ဆက်လက်မြင့်တက်နေသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်တွင် ဒေဝါလီခံမှုပေါင်း ၂,၀၆၃ မှု ရှိခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အလားတူကာလထက် ပိုများခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် တောင်ပိုင်း Savo၊ Åland၊ တောင်ပိုင်း Karelia နှင့် Kainuu ဒေသများတွင် ဒေဝါလီခံမှုနှုန်း အရှိန်အဟုန် မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

---

၃။ လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံတကာရေးရာ

အလုပ်သမား ဥပဒေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဥပဒေ (Co-operation Act) အား ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများသည် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့တွင် အသက်ဝင်ခဲ့သည်။ ဤပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများသည် အထူးသဖြင့် ဝန်ထမ်း ၅၀ အောက်ရှိ ကုမ္ပဏီများအတွက် အုပ်ချုပ်ရေးဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကို လျှော့ချရန်နှင့် ကုမ္ပဏီများအား လုပ်ငန်းခွင် ပတ်ဝန်းကျင် ပြောင်းလဲမှုများကို ပိုမိုလျင်မြန်စွာ တုံ့ပြန်နိုင်စေရန် ရည်ရွယ်သည်။ ဝန်ထမ်း ၅၀ နှင့်အထက်ရှိ ကုမ္ပဏီများအတွက် ဥပဒေကို အသုံးချနိုင်သည့် အနိမ့်ဆုံးသတ်မှတ်ချက်ကို မြှင့်တင်ခဲ့သည်။

လူမှုဖူလုံရေးနှင့် ကျန်းမာရေး ဝန်ဆောင်မှုများ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ အသက် ၆၅ နှစ်နှင့်အထက် ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ပုဂ္ဂလိက ကျန်းမာရေး ဝန်ဆောင်မှုများကို ဘွတ်ကင်လုပ်နိုင်ပြီး အစိုးရ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုများအတွက် ကောက်ခံသည့် ဝန်ဆောင်ခနှင့် ညီမျှသော ငွေကြေးသာ ပေးဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးများကို ကြက်ညှာချောင်းဆိုး ကာကွယ်ဆေးကို အမျိုးသား ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ပေးအပ်မည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးနှင့် ထုတ်ပြန်ချက်များ ဖင်လန်နိုင်ငံသည် ဇူလိုင် ၁၀ ရက်နေ့တွင် အော့တာဝါ လူအင်အားသုံး မြေမြှုပ်မိုင်း တားမြစ်ရေး ကွန်ဗင်းရှင်းမှ နုတ်ထွက်ကြောင်း အသိပေးစာ တင်ပြခဲ့ပြီး ၂၀၂၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် အသက်ဝင်မည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဖင်လန်သည် ကွန်ဗင်းရှင်း၏ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်များကို ဆက်လက် ထောက်ခံသွားမည်ဖြစ်သည်။ ဖင်လန်သည် မီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်နှင့် သတင်းသမားများ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးကို ကာကွယ်ပေးသည့် Media Freedom Coalition (MFC) ၏ ပူးတွဲဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဂျာမနီနှင့်အတူ ၂ နှစ်တာ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည့် Helsinki+50 ညီလာခံသည် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အခန်းကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုးပြမည်ဖြစ်ပြီး ဇူလိုင် ၂၉-၃၀ ရက်နေ့များတွင် လူငယ်များအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲလည်း ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်သည်။