**၂၀.၀၅.၂၀၂၅ ** ဖင်လန်သတင်းစာများ၏ ခေါင်းစီးသတင်းများ

• ကျောင်းသားအိမ်ရာ ပြောင်းလဲမှု၊ 
• အားလပ်ရက် အခက်အခဲများနှင့် 
• စက်ဘီးခိုးယူမှုများ
• ၂၀၂၂ ဥပဒေပြောင်းလဲပြီးနောက် ဖခင်များ မိဘခွင့်ယူမှု ပိုများလာ

ကျောင်းသားအိမ်ရာ အပြောင်းအလဲများနှင့် ငှားရမ်းဈေးကွက် အပေါ် သက်ရောက်မှု

ကျောင်းသားအိမ်ရာ ထောက်ပံ့မှုဆိုင်ရာ လာမည့်ပြောင်းလဲမှုများသည် မြို့ကြီးများစွာရှိ ငှားရမ်းဈေးကွက်ကို ထိခိုက်နေပြီဖြစ်ကြောင်း Uusi Suomi သတင်းစာက ဖော်ပြသည်။ ဥပဒေအသစ်အရ ကျောင်းသား ၂၀၀,၀၀၀ ကျော်သည် လာမည့် ဩဂုတ်လမှစ၍ ကျောင်းသားအိမ်ရာ ထောက်ပံ့ကြေးစနစ်သစ်သို့ ပြောင်းလဲရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ယင်းမတိုင်မီအထိသာ အထွေထွေအိမ်ရာ ထောက်ပံ့ကြေးကို ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဥပဒေသည် ဩဂုတ်လမှ စတင်အသက်ဝင်မည်ဖြစ်သော်လည်း မြို့ကြီးများစွာရှိ ငှားရမ်းဈေးကွက်သည် ထောက်ပံ့ကြေး လျှော့ချမှု၏ သက်ရောက်မှုကို ခံစားနေရပြီဖြစ်ကြောင်း ဖင်လန်အိမ်ရှင်များအသင်း (Finnish Landlord Association) က Uusisuomi ကို ပြောကြားခဲ့သည်။ Kela (ဖင်လန်လူမှုဖူလုံရေးအဖွဲ့အစည်း) ၏ ခန့်မှန်းချက်အရ ပုံမှန်ကျောင်းသားတစ်ဦးအတွက် ပညာသင်နှစ်အတွင်း လစဉ် အိမ်ရာအကူအညီ ယူရို ၆၀-၁၀၀ လျော့ကျသွားမည်ဖြစ်သည်။ နွေရာသီတွင် ထောက်ပံ့ကြေးမပေးသောအခါ လစဉ် ယူရို ၂၇၅-၄၀၀ အထိ ကျဆင်းသွားနိုင်သည်။

"ဖင်လန်မှာ အဆင့်မြင့်ပညာ ကျောင်းသား ၃၅၀,၀၀၀ ခန့် ရှိပါတယ်။ ဒါက အများကြီးပါပဲ။ ငှားရမ်းဈေးကွက်မှာလည်း အဓိက အချက်တစ်ချက်ပါ" ဟု အသင်းမှ စီးပွားရေးပညာရှင် အီမဲလီ ကာလ်လ်ဆိုနန် (Eemeli Karlsson) က သတင်းစာကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ကျောင်းသားများ ပိုမို၍ အခန်းမျှငှားနေထိုင်သည့်ပုံစံသို့ ပြောင်းလဲလာပုံရသည်။ ကာလ်လ်ဆိုနန်က အခန်းလေးခန်းပါ တိုက်ခန်းများ၏ ထောက်ပံ့မှု လျော့နည်းလာသည်ကို ဤလမ်းကြောင်းတွင် တွေ့မြင်ရပြီး စတူဒီယိုတိုက်ခန်းများမှာမူ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရရှိနိုင်ဆဲဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ ဟယ်လ်စင်ကီမြို့တော်ဧရိယာ၏ အချို့နေရာများတွင် ထောက်ပံ့မှု ပိုလျှံနေခြင်းကြောင့် အငှား료များပင် ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ "ဥပမာအားဖြင့် ဟယ်လ်စင်ကီမှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဧပြီလက ရရှိနိုင်တဲ့ စတူဒီယိုတိုက်ခန်း အရေအတွက် အများဆုံး စံချိန်တင်ခဲ့ပါတယ်" ဟု ကာလ်လ်ဆိုနန်က ဆိုသည်။

ကာလ်လ်ဆိုနန်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နောက်ဆုံးသုံးလပတ်မှ လတ်တလော ဖင်လန်စာရင်းအင်းဌာန၏ အချက်အလက်များကိုလည်း ကိုးကားခဲ့ရာ တစ်ဦးတည်းနေထိုင်သည့် အိမ်ထောင်စု ၂,၃၃၉ ခုနှင့် နှစ်ဦးနေထိုင်သည့် အိမ်ထောင်စု ၃၂၇ ခု ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး သုံးဦးနှင့် လေးဦးနေထိုင်သည့် အိမ်ထောင်စုများမှာ အနည်းငယ် တိုးလာခဲ့သည်။ ကျောင်းသားဦးရေပေါ် မူတည်၍ မြို့အလိုက် ဝယ်လိုအား ကွဲပြားသည်။ စုစုပေါင်းအားဖြင့် ဖင်လန်မြို့ ကိုးမြို့ဖြစ်သည့် ဗာဆာ (Vaasa)၊ ယိုအန်ဆူ (Joensuu)၊ တူရ်ကူ (Turku)၊ ယွတ်ဗတ်စ်ကျူလာ (Jyväskylä)၊ တမ်ပါရာ (Tampere)၊ လပ်ပန်ရာန်တာ (Lappeenranta)၊ ရိုဗန်နီယမ်မီ (Rovaniemi)၊ ကူအိုပီအို (Kuopio) နှင့် အိုအူလူး (Oulu) တို့တွင် ကျောင်းသားများသည် လူဦးရေ၏ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိသည်။

နွေရာသီ အားလပ်ရက် စီစဉ်မှု အခက်အခဲများ

Ilta-Sanomat သတင်းစာက ဖင်လန်အိမ်ထောင်စုများစွာ နှစ်စဉ် ကြုံတွေ့ရသော နွေရာသီ အားလပ်ရက် စီစဉ်မှုဆိုင်ရာ ရုန်းကန်မှုများကို အသေးစိတ် ဖော်ပြခဲ့သည်။ စာဖတ်သူများ မည်သည့်အချိန်တွင် အားလပ်ရက်ယူလိုသည်ကို IS ၏ စစ်တမ်းအရ ဇူလိုင်လသည် အကြိုက်ဆုံးဖြစ်ပြီး ဩဂုတ်လနှင့် ဇွန်လတို့က နောက်မှလိုက်သည်။ အချို့ကမူ ပိုမိုတိတ်ဆိတ်သော မေလ သို့မဟုတ် စက်တင်ဘာလတွင် အားလပ်ရက်ယူရန် ရွေးချယ်ကြသည်။

သို့သော် မျှော်မှန်းချက်များသည် လက်တွေ့နှင့် မကြာခဏ ထိပ်တိုက်တွေ့လေ့ရှိသည်။ လုပ်ငန်းများ၊ လုပ်ငန်းတာဝန်များ၊ ရာထူးများနှင့် အားလပ်ရက်မူဝါဒများ ကွဲပြားခြားနားကြပြီး နောက်ဆုံးတွင် အလုပ်ရှင်ကသာ ခွင့်ပြုသည့်အချိန်ကို ဆုံးဖြတ်သည်။ ဟယ်လ်စင်ကီမှ အမျိုးသားတစ်ဦးက IS ကို ပြောကြားရာတွင် အမြဲတမ်း လူအချို့ကသာ ၎င်းတို့နှစ်သက်သည့် အားလပ်ရက်အချိန်များကို ရရှိကြပြီး ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးအဖြစ် သဘောထားကြသည်။ "ကြီးကြပ်သူတွေတောင် တစ်ခါတလေ ခရီးထွက်နေကြပြီး ဘယ်သူမှ တိတိကျကျ တာဝန်ယူတာ မရှိဘူး" ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

ကူအိုပီအိုရှိ လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုတွင် ဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ကြီးကြပ်သူများသည် အားလပ်ရက်အချိန်များကို ဦးစွာ ရွေးချယ်ကြပြီး ပုံမှန်လုပ်သားများကို ကန့်သတ်ထားသော၊ တိုတောင်းသော အားလပ်ရက်များသာ ချန်ထားခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ အသက် ၃၃ နှစ်အရွယ် လူမှုဝန်ဆောင်မှုဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ဘတ်ဂျက်ဖြတ်တောက်မှုများကြောင့် လေးပတ်အပြည့် သို့မဟုတ် သင့်လျော်သော နွေရာသီအားလပ်ရက် ရရှိရန် မဖြစ်နိုင်တော့ကြောင်း ညည်းညူခဲ့သည်။

အချို့ကမူ နွေရာသီအားလပ်ရက် စီစဉ်ခြင်းသည် မိသားစုများအပေါ် ဖိစီးမှု ဖြစ်စေကြောင်း IS ကို ပြောကြားခဲ့သည်။ အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ ခင်ပွန်းသည်က ကလေးများနှင့်အတူ နွေလယ်ပွဲတော်တွင် လေးပတ်ခွင့်ယူသော်လည်း သူမ၏ ပုံမှန်မဟုတ်သော အလှည့်ကျ အလုပ်ချိန်များကြောင့် အားလပ်ရက်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ မိသားစုဘဝကို ခက်ခဲစေသည်။ "မိသားစုများစွာ ပြိုကွဲကြတယ်၊ မိဘတွေ ကွာရှင်းကြတယ်၊ အားလပ်ရက်အတွက်တောင် အတူတူအချိန်မရှိလို့ပါပဲ" ဟု သူမက ဆိုသည်။

ကူအိုပီအိုမှ အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် နွေရာသီအားလပ်ရက်များစွာကို တစ်ယောက်တည်း အားလပ်ရက်ယူခဲ့ပြီး အလုပ်ပြောင်းရန် စဉ်းစားနေသည်။ အချို့မိဘများသည် ကလေးများအား ပိုမိုကြာရှည်သော အားလပ်ရက်များ ပေးရန်အတွက် အားလပ်ရက်များကို တစ်လှည့်စီယူကြသည်။ Pirkanmaa မှ ကလေးမရှိသော စာဖတ်သူတစ်ဦးကမူ မိသားစု၏ နှစ်သက်မှုများသည် သူမ၏ နှစ်သက်မှုများထက် အမြဲတမ်း ဦးစားပေးခံရကြောင်း IS ကို ပြောကြားခဲ့သည်။ "တစ်ကိုယ်ရေသမားတွေကို လျစ်လျူရှုတာက အတော်လေး အဖြစ်များပါတယ်" ဟု အခြားတုံ့ပြန်သူတစ်ဦးက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

စက်ဘီးခိုးယူမှုများနှင့် ကာကွယ်နည်းများ

နွေရာသီ နီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ စက်ဘီးခိုးသူများလည်း ပိုမိုများပြားလာသည်။ ဖင်လန်တွင် နှစ်စဉ် ခိုးယူခံရသော စက်ဘီးနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများအတွက် အစီရင်ခံစာပေါင်း ၂၀,၀၀၀ ခန့် တင်သွင်းရပြီး နွေရာသီ စက်ဘီးစီးရာသီ အထွတ်အထိပ်ကာလတွင် ခိုးယူမှုများ အများဆုံးဖြစ်ပွားကြောင်း Iltalehti သတင်းစာက ဖော်ပြသည်။ အထူးသဖြင့် တန်ဖိုးကြီးသော လျှပ်စစ်စက်ဘီးများသည် ရာဇဝတ်သားများကို ဆွဲဆောင်သည်။

အာမခံကုမ္ပဏီ Turva မှ အာမခံတောင်းခံမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဂျန်နီ တီဟ်ဗာရိုင်နန် (Jenni Tihveräinen) ၏ အဆိုအရ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း စက်ဘီးခိုးယူမှုများ သိသိသာသာ တိုးလာခဲ့ပြီး အာမခံတောင်းခံမှု စုစုပေါင်းတန်ဖိုးလည်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ "ဒါက တန်ဖိုးကြီးတဲ့ လျှပ်စစ်စက်ဘီး ဒါမှမဟုတ် တောင်တက်စက်ဘီးတွေကို ပိုပြီး အသုံးပြုလာကြလို့ပါ။ ဒါ့အပြင် သူတို့ကို ပိုပြီး ပြည့်စုံစွာ အာမခံထားကြပါတယ်။ သင့်စက်ဘီးကို ကောင်းမွန်တဲ့နေရာမှာ ထားဖို့နဲ့ သေချာ ပိတ်ဖို့ အချိန်ယူတာက တကယ်ကို အရေးကြီးပါတယ်" ဟု သူမက ပြောသည်။

ခိုးယူမှုကို ကာကွယ်ရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ စက်ဘီးကို အိမ်တွင်းမှာပင်ဖြစ်စေ အမြဲတမ်း သေချာပိတ်ထားရန်ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်ကြိုးသော့များသည် ဖြတ်ရလွယ်ကူပြီး ဖရိမ်သော့များပင် ကျိုးနိုင်သော်လည်း ပျက်စီးမှုက ပြန်ရောင်းဈေးကို လျှော့ချနိုင်ပြီး ခိုးသူများကို တားဆီးနိုင်သည်။ U-locks, shackle locks သို့မဟုတ် သံကြိုးများကဲ့သို့ ပိုမိုလုံခြုံသော ရွေးချယ်မှုများသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု တန်ဖိုးရှိသည်။ GPS လိုက်ခြင်းစနစ် (GPS trackers) နှင့် ခိုးမှုကာကွယ်ရေး စတစ်ကာများ (anti-theft stickers) ကဲ့သို့ ဒစ်ဂျစ်တယ် ကိရိယာများသည် အထောက်အကူဖြစ်နိုင်သော်လည်း သင့်လျော်သောသော့ကို အစားထိုးနိုင်ခြင်းမရှိကြောင်း Turva က ဆိုသည်။

တိုက်ခန်းများရှိ စက်ဘီးထားရှိရာ အခန်းများသည် အမြဲတမ်း လုံခြုံမှုမရှိကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက သတိပေးပြီး အိမ်ရာအသင်းအဖွဲ့များအား ပိုမိုခိုင်မာသော သော့များ သို့မဟုတ် စောင့်ကြည့်ကင်မရာများဖြင့် လုံခြုံရေးကို မြှင့်တင်ရန် တိုက်တွန်းသည်။ သော့ခတ်ထားသော ကိုယ်ပိုင်သိုလှောင်ခန်း သို့မဟုတ် ကားဂိုဒေါင်သည် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး ခြံဝင်းထဲတွင် ထားရှိသော စက်ဘီးများကိုမူ မြင်ကွင်းမှ ကွယ်ဝှက်ထားသင့်ကြောင်း IL က ရေးသားခဲ့သည်။

အပြင်ထွက်သည့်အခါ အလုပ်များသောလမ်းများကို တိတ်ဆိတ်သောလမ်းများထက် ရွေးချယ်ခြင်းဖြင့် ခိုးသူများကို တားဆီးနိုင်ပြီး စက်ဘီးကို အမြဲတမ်း တည်ငြိမ်သော အရာတစ်ခုခုနှင့် ချည်နှောင်ထားရန် (ဖြစ်နိုင်ပါက တန်ဖိုးရှိပစ္စည်းများကို ဖယ်ရှားထားရန်) အကြံပြုသည်။ Turva က စက်ဘီးစီးသူများအား ၎င်းတို့၏ စက်ဘီးပုံကို ရိုက်ယူထားရန်၊ ဖရိမ်နံပါတ်ကို မှတ်သားထားရန်နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုအထောက်အထားအဖြစ် ဝယ်ယူပြေစာကို သိမ်းဆည်းထားရန်လည်း အကြံပြုသည်။

၂၀၂၂ ဥပဒေပြောင်းလဲပြီးနောက် ဖခင်များ မိဘခွင့်ယူမှု ပိုများလာ

၂၀၂၂ ခုနှစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနောက်ပိုင်း မွေးဖွားသော ကလေးများ၏ ဖခင်များသည် ပြောင်းလဲမှုမတိုင်မီ မွေးဖွားသော ကလေးများ၏ ဖခင်များထက် မိဘထောက်ပံ့ကြေးရရှိသည့် ရက်ပေါင်း (parental allowance days) ကို နှစ်ဆနီးပါး ပိုမိုအသုံးပြုခဲ့ကြသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် အသက်ဝင်ခဲ့သော အဓိက မိဘခွင့်ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသည် ဖခင်များ၏ မိဘအကျိုးခံစားခွင့် အသုံးပြုမှုကို သိသိသာသာ တိုးမြှင့်ခဲ့ကြောင်း ဖင်လန်လူမှုဖူလုံရေးအဖွဲ့အစည်း Kela က ပြောကြားခဲ့သည်။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနောက်ပိုင်း မွေးဖွားသော ကလေးများ၏ ဖခင်များသည် ပြောင်းလဲမှုမတိုင်မီ မွေးဖွားသော ကလေးများ၏ ဖခင်များထက် မိဘထောက်ပံ့ကြေးရရှိသည့် ရက်ပေါင်းကို နှစ်ဆနီးပါး ပိုမိုအသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် မွေးဖွားသော ကလေးများ၏ ဖခင်များသည် မိဘထောက်ပံ့ကြေးရရှိသည့် ရက်ပေါင်းအားလုံး၏ ငါးပုံတစ်ပုံကျော်ကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။

ဥပဒေပြောင်းလဲမှုသည် မိဘများအား မီးဖွားခွင့်နှင့် ဖခင်ခွင့်အတွက် သတ်မှတ်ထားသော ကာလများအစား ၎င်းတို့၏ မိဘခွင့်ကို မည်ကဲ့သို့ ခွဲဝေအသုံးပြုမည်ကို ပိုမိုပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ် ဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအရ မိဘခွင့်ကို အခြေခံအားဖြင့် တန်းတူ ခွဲဝေထားသော်လည်း မိဘတစ်ဦးက ၎င်းတို့၏ ခွင့်ရက်အချို့ကို အခြားမိဘထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးနိုင်သည်။ Kela ၏ ကိန်းဂဏန်းများအရ မိဘများ၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်းသာ မိဘထောက်ပံ့ကြေးရရှိသည့် ရက်ပေါင်းကို တိတိကျကျ တန်းတူ ခွဲဝေခဲ့ကြသည်။