**၁၀.၁၁.၂၀၂၅ ** ဖင်လန်သတင်းစာများ၏ ခေါင်းစီးသတင်းများ

📰 တနင်္လာနေ့ထုတ် သတင်းများ၏ အကျဉ်းချုပ်- 

• ရာသီဥတုအကျပ်အတည်း၊ 
• ရာသီဥတုသတိပေးချက်နှင့်
• ဘောလုံး "ပရိသတ်များ"

ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုညီလာခံ (COP30) နှင့် ဖင်လန်၏ ပါဝင်မှု

ဘရာဇီးနိုင်ငံ ဘေလမ်မြို့တွင် စတင်မည့် ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုညီလာခံ (COP30) အကြောင်းကို ဖင်လန်သတင်းစာများက အလေးထားဖော်ပြကြသည်။

• ဖင်လန်ကိုယ်စားလှယ်များ: သမ္မတ Alexander Stubb နှင့် ရာသီဥတုဝန်ကြီး Sari Multala (NCP) တို့ တက်ရောက်မည်။

• စိုးရိမ်စရာ အခြေအနေ: လတ်တလော ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာအရ လက်ရှိ နိုင်ငံအလိုက် ကတိကဝတ်များအတိုင်းသာဆိုလျှင် ယခုရာစုကုန်တွင် ကမ္ဘာ့အပူချိန်သည် ၂.၅°C အထိ မြင့်တက်လာနိုင်ပြီး၊ ရည်မှန်းထားသော ၁.၅°C အောက် ထက် များစွာကျော်လွန်နေသည်။

• မျှော်လင့်ချက်: Climate Analytics Group မှ ထုတ်ပြန်သော လေနှင့် နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်ကို အကြီးအကျယ်တိုးမြှင့်ခြင်းနှင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းလောင်စာများကို လျှင်မြန်စွာစွန့်လွှတ်ခြင်း စသည့် အဆိုပြုချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ပါက ၂၁၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကို ၁.၅°C အောက် သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

• သတင်းစာ၏ မှတ်ချက်: Helsingin Sanomat သတင်းစာ၏ အမြင်တွင် "ကမ္ဘာကြီးကို မကယ်တင်နိုင်ရင်တောင် ပိုဆိုးအောင်လုပ်ခြင်းကိုတော့ ကျွန်ုပ်တို့တစ်ဦးချင်းစီက ငြင်းပယ်နိုင်တယ်" ဟု ဖော်ပြပြီး "ကျွန်ုပ်တို့၏ ကလေးများစကားကို နားထောင်တတ်ရန် သင်ယူသင့်သည်" ဟု နိဂုံးချုပ်ထားသည်။

ဖင်လန်တွင် ဆောင်းရာသီ ရောက်ရှိလာပြီ

ဖင်လန်တွင် နိုဝင်ဘာလ၏ သာယာသော ရာသီဥတုသည် အေးခဲသော ဆောင်းရာသီအသွင်သို့ ပြောင်းလဲတော့မည်ဖြစ်ကြောင်း Iltalehti သတင်းစာက သတိပေးထားသည်။

• အပူချိန် ကျဆင်းခြင်း: တစ်နိုင်ငံလုံးနီးပါးတွင် အပူချိန်သည် သုညအောက်သို့ ကျဆင်းမည်ဖြစ်၍ လမ်းများပေါ်တွင် ရေခဲများဖြစ်ပေါ်နိုင်သောကြောင့် ဆောင်းရာသီသုံး တာယာများ (winter tyres) ကို ပြောင်းလဲတပ်ဆင်ရန် မိုးလေဝသပညာရှင် Joonas Koskela က အကြံပြုသည်။

• နှင်းကျမှု: မြောက်ပိုင်းတွင် အပူချိန် -၂၀°C အထိ ကျဆင်းနိုင်ပြီး လပ်လန်းဒေသ (Lapland) ၏ အစိတ်အပိုင်းများတွင် ၂၀ စင်တီမီတာ အထိ နှင်းများကျနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ နှင်းများသည် တောင်ပိုင်းဖင်လန်အထိပင် ကျရောက်နိုင်သည်။

ဖင်လန်၏ "ဘောလုံးအုပ်စုဖွဲ့ ရန်ဖြစ်သူများ" ပြဿနာ တိုးလာနေ

ဖင်လန်၏ အမြင့်ဆုံးဘောလုံးလိဂ်ဖြစ်သော Veikkausliiga ရာသီပိတ်ပွဲစဉ်တွင် ကွင်းပြင်ပမှ ပရိသတ်အချို့၏ အပြုအမူများက ကစားပွဲများကို ဖုံးလွှမ်းသွားခဲ့သည်။

• ပြဿနာဖြစ်ရပ်: တနင်္ဂနွေနေ့က ဟယ်လ်စင်ကီးတွင် ပြုလုပ်သည့် KuPs နှင့် HJK အသင်းတို့၏ ပွဲစဉ်သည် ပရိသတ်အချို့က မီးရှူးမီးပန်းများ၊ မီးတုတ်များကို ထွန်းညှိကာ ကွင်းထဲသို့ ပစ်ချခဲ့ခြင်းကြောင့် တစ်နာရီခန့် ရပ်နားခဲ့ရသည်။

• ရည်ရွယ်ချက်: ယခင် ဖင်လန်လက်ရွေးစင် ကစားသမား Mehmet Hetemaj ၏ အမြင်အရ ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ KuPs အသင်းအား HJK ကွင်း၌ ချန်ပီယံဆုအောင်ပွဲခံခြင်းမှ တားဆီးရန်ဖြစ်သည်။

• ကလပ်၏ တုံ့ပြန်မှု: HJK ကလပ်အသင်းက ၎င်းတို့ပရိသတ်အချို့၏ အပြုအမူကို "လုံးဝလက်ခံနိုင်စရာမရှိ" ဟု ဆိုကာ တောင်းပန်ခဲ့ပြီး အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသူများကို ပြင်းထန်စွာ အရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

• စိုးရိမ်ရမှု: ပြီးခဲ့သည့်နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဖင်လန်ဘောလုံးပွဲများတွင် "ဘောလုံးအုပ်စုဖွဲ့ ရန်ဖြစ်သည့် ယဉ်ကျေးမှု" (hooligan culture) ကြီးထွားလာနေခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်နေသည်။

ဖခင်များ၏ မိဘခွင့် (Parental Leave) ယူမှု တိုးလာ

ဖင်လန်တွင် မိသားစုခွင့်ပြုချက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး အပြီးတွင် ဖခင်များသည် ကလေးငယ်များကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရန်အတွက် အိမ်တွင်နေထိုင်ခွင့်ယူမှု ပိုမိုများပြားလာသည်။

• တိုးတက်မှု: ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် စတင်ခဲ့သည့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအရ မိဘနှစ်ပါးစလုံးအတွက် မိဘခွင့်ကို အခြေခံအားဖြင့် တန်းတူခွဲဝေပေးသော်လည်း အချို့ကို အချင်းချင်း လွှဲပြောင်းပေးနိုင်သည်။

• ကိန်းဂဏန်းများ: Kela ၏ အချက်အလက်များအရ ဇန်နဝါရီမှ စက်တင်ဘာလအတွင်း ဖခင်များ၏ မိဘစရိတ်ရက်များ အသုံးပြုမှုသည် စုစုပေါင်း၏ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အလားတူကာလထက် နှစ်ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာခဲ့သည်။

ဖခင်များနေ့ ဂုဏ်ပြုဆုများ ချီးမြှင့်

ဖင်လန်တွင် နိုဝင်ဘာလ ဒုတိယတနင်္ဂနွေနေ့ဖြစ်သည့် ဖခင်များနေ့ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် သမ္မတ Alexander Stubb က ကလေးပြုစုပျိုးထောင်ရာတွင် ထူးခြားစွာ ပံ့ပိုးကူညီခဲ့သည့် ဖခင် ၄၈ ဦးကို ပထမတန်း ရွှေလက်ဝါးကပ်တိုင်ပါရှိသော White Rose of Finland ဆုတံဆိပ် ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။

လပ်လန်းဒ် ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှိ လုပ်သားအခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ

ဖင်လန်၏ လပ်လန်းဒ် (Lapland) ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍရှိ ကုမ္ပဏီအချို့သည် လုပ်သားဥပဒေများကို ချိုးဖောက်ကာ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများကို ခေါင်းပုံဖြတ်နေကြောင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂ (PAM) နှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းအသင်း (MaRa) တို့က ပြောကြားသည်။

• တရားမဝင် လေ့ကျင့်ရေး: အလုပ်ရှင်အများစုသည် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများကို လစာမပေးဘဲ ရက်သတ္တပတ်များစွာကြာသည့် လေ့ကျင့်ရေးသင်တန်းများ တက်ရောက်ခိုင်းပြီး၊ အချို့ကိစ္စများတွင် သင်တန်းကြေးပါ ပြန်လည်ကောက်ခံသည် ဟု PAM က ဆိုသည်။

• ထိခိုက်ခံရသူများ: နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမား ၁၀၀ ခန့်သည် ယခုဆောင်းဦးတွင် လစာမဲ့ လေ့ကျင့်ရေးများတွင် ပါဝင်ခဲ့ရပြီး ၎င်းတို့အများစုသည် ဖင်လန်၏ လုပ်သားဥပဒေကို မသိနားမလည်သူများဖြစ်သည်။

• စက်မှုလုပ်ငန်း၏ တုံ့ပြန်မှု: ဧည့်ဝတ်ပြုမှုဆိုင်ရာ အလုပ်ရှင်များအဖွဲ့ (MaRa) ၏ CEO Timo Lappi က ၎င်းတို့အဖွဲ့ဝင် မဟုတ်သော ကုမ္ပဏီအများစုသည် လုပ်သားဥပဒေနှင့် စုပေါင်းသဘောတူညီချက်များကို လိုက်နာရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိဘဲ တမင်တကာ ချိုးဖောက်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြစ်တင်ပြောဆိုသည်။

ဖင်လန် အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် အသေးစားငလျင် လှုပ်ခတ်

ပြီးခဲ့သည့်သောကြာနေ့ ည ၁၁ နာရီခန့်တွင် ဖင်လန် အရှေ့တောင်ပိုင်း Kotka မြို့၌ ၁.၂ ပမာဏ ရှိသော အသေးစားငလျင်တစ်ခု လှုပ်ခတ်ခဲ့သည်။

• ထူးခြားချက်: ဟယ်လ်စင်ကီး တက္ကသိုလ်၏ မြေငလျင်တိုင်းတာရေးဌာနက Kymenlaakso ဒေသတွင် မြေအောက်ဖွဲ့စည်းပုံ ကွဲပြားမှုကြောင့် ယင်းသို့သော အသေးစားငလျင်များ မကြာခဏလှုပ်ခတ်လေ့ရှိသည်ဟု ပြောကြားသည်။

• သက်ရောက်မှု: မြို့ခံများက အဆောက်အအုံများ တုန်ခါသွားသည်အထိ အသံကျယ်ကျယ် ပေါက်ကွဲသံကို ကြားခဲ့ရသည်ဟု လူမှုမီဒီယာတွင် ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။

ဖင်လန် လောင်စာဆီကုမ္ပဏီ SEO က Teboil လုပ်ငန်းရှင်များကို ဆွဲဆောင်နေ

ရုရှား၏ Lukoil ကုမ္ပဏီလက်အောက်ခံ Teboil လောင်စာဆီလုပ်ငန်းအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်နေချိန်တွင် ဖင်လန်လောင်စာဆီကွန်ရက် SEO သည် Teboil လုပ်ငန်းရှင်များကို ၎င်းတို့၏ကွန်ရက်သို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် ဆက်သွယ် ဆွဲဆောင်နေသည်။

• အကျိုးအမြတ်: Lukoil အပေါ် အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနောက်ပိုင်း ဖင်လန်စွမ်းအင်ကုမ္ပဏီ Neste မှ Teboil သို့ လောင်စာဆီပို့ဆောင်မှု ရပ်ဆိုင်းလိုက်ခြင်းကြောင့် SEO ၏ လောင်စာဆီအရောင်းဆိုင်များတွင် ရောင်းအား သိသိသာသာ မြင့်တက်လာ ခဲ့သည်။

ဖင်လန်က ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင် ကလေးများနှင့် လူငယ်များ၏ အသံကို ပိုမိုထည့်သွင်းရန် နည်းလမ်းသစ်များ စမ်းသပ်

တရားရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ကလေးများနှင့် လူငယ်များ၏ ထင်မြင်ချက်များကို နားထောင်ရန်အတွက် ဝန်ကြီးဌာနများကို လမ်းညွှန်ပေးနိုင်မည့် လူငယ်နိုင်ငံသားအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းရန် စမ်းသပ်ဆောင်ရွက်နေသည်။

• ရည်ရွယ်ချက်: "ဒီမိုကရေစီဆိုသည်မှာ ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲပေးရုံသာမကဘဲ ဘုံကိစ္စများကို ဆွေးနွေးခြင်းနှင့် ပါဝင်ခြင်းပါဝင်သည်" ဟု တရားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အမြဲတမ်းအတွင်းဝန် Antti Leinonen က ပြောကြားသည်။

• လုပ်ငန်းတာဝန်: ကလေး အဖွဲ့များ သည် ကလေးများ၏ အမြင်များကို ထည့်သွင်းရန် အကြံဉာဏ်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ လူငယ် အဖွဲ့များသည် လူငယ်မှုခင်းဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များ ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် အဓိကတာဝန်ယူမည်ဖြစ်သည်။

ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကြာမြင့်သော ပင်စင်ကာလများ တိုးလာခြင်းသည် လူငယ်များအတွက် မျှတပါရဲ့လား

ဖင်လန်တွင် သက်တမ်းရှည်လာခြင်းကြောင့် နှစ် ၃၀ ကျော် ပင်စင်ယူသူအရေအတွက်မှာ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် ၁၀,၀၀၀ အောက်သာရှိရာမှ ယခုအခါ ၂၈,၀၀၀ ခန့် အထိ သုံးဆနီးပါး တိုးလာခဲ့သည်။

• ရှေ့အလားအလာ: ၂၀ နှစ်အတွင်း ယင်းအရေအတွက်သည် ၈၀,၀၀၀ ကျော် အထိ ရောက်ရှိလာနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။

• မျှတမှု: ပင်စင်စနစ်ကို စီမံခန့်ခွဲသူများက ငယ်ရွယ်သော မျိုးဆက်များသည် ယခင်မျိုးဆက်များထက် ပိုမိုကြာကြာ အသက်ရှင်ပြီး ပိုမိုကြာကြာ အလုပ်လုပ်ကြရမည်ဖြစ်သောကြောင့် ဤစနစ်သည် မျှတသော ကစားပွဲဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။

• စနစ်၏ ရေရှည်တည်တံ့မှု: ၂၀၁၇ ခုနှစ် ပင်စင်ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသည် အငြိမ်းစားယူမည့် အသက်ကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့ပြီး အသက် ၆၀ မှ ၆၄ နှစ်ကြား အလုပ်လုပ်သူရာခိုင်နှုန်းကို ၂၅% မှ ၆၅% နီးပါးအထိ တိုးမြှင့်နိုင်ခဲ့သဖြင့် ပင်စင်စနစ်၏ ရေရှည်တည်တံ့မှုအပေါ် ယုံကြည်မှုရှိကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ဖင်လန်တစ်ဝန်းလုံးတွင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နှင့် အခြားဗိုင်းရပ်စ်များ ကူးစက်ပြန့်ပွား

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သည် ဖင်လန်တစ်ဝန်းလုံး၌ ပြန့်ပွားနေသော်လည်း ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အလားတူကာလထက် ကူးစက်မှုနှုန်း လျော့နည်းနေသည် ဟု ကျန်းမာရေးနှင့် လူမှုဖူလုံရေး အမျိုးသားအင်စတီကျူ (THL) က ပြောကြားသည်။

• အခြားဗိုင်းရပ်စ်များ: Influenza (တုပ်ကွေး)၊ Adenovirus နှင့် Rhinovirus တို့သည်လည်း ပုံမှန်ထက် ပိုမိုပျံ့နှံ့နေသည်။

• အကြံပြုချက်: ရောဂါလက္ခဏာများ ပေါ်လာပါက အပြင်လူများနှင့် ထိတွေ့မှုကို တတ်နိုင်သမျှ ရှောင်ရှားပြီး အိမ်တွင် အနားယူသင့်ကြောင်း THL မှ ကျွမ်းကျင်သူများက အကြံပေးသည်။