**၁၇.၀၄.၂၀၂၅ ** ဖင်လန်သတင်းစာများ၏ ခေါင်းစီးသတင်းများ

၁။ အခွန်လျှော့ပေါ့မှုများ ကြေညာ၊ နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှု တိုးလာ၊ စတိုးဆိုင်မှ ခိုးယူမှုများ မြင့်တက်  

ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Riikka Purra က အလုပ်အကိုင်နှင့် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ရန် အထွေထွေဝင်ငွေခွန်နှင့် ကော်ပိုရိတ်အခွန်များ လျှော့ချရန် အစိုးရ အဆိုပြုထားကြောင်း Helsingin Sanomat သတင်းစာနှင့် အင်တာဗျူးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။  

အမြင့်ဆုံးဝင်ငွေရရှိသူများအတွက် အခွန်လျှော့ချမှုက အလုပ်လုပ်လိုစိတ်နှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပိုမိုတိုးတက်စေမည်ဟု ဆို။  

သို့သော် အခြားဝင်ငွေအုပ်စုများအတွက်လည်း အခွန်လျှော့ချမည်ဖြစ်ပြီး၊ ယင်းအတွက် အစိုးရအသုံးစရိတ်များ ဖြတ်တောက်ရန် လိုအပ်မည်။  

အမွေဆိုင်အခွန် (Inheritance Tax) ပပျောက်ရေး နှင့် ကော်ပိုရိတ်အခွန်လျှော့ချမှု ကိုလည်း စဉ်းစားနေ။  

၂။ ဖင်လန်လူငယ်များတွင် နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှု အရှိန်မြင့်  

Iltalehti ၏ ဖော်ပြချက်အရ၊ ၁၅၂၉ နှစ်အရွယ် လူငယ် ၁၀% သည် နီကိုတင်းပါသော ပါးစပ်ထည့်အမှုန့် (nicotine pouches) ကို အသုံးပြုနေပြီး၊ ယင်းသည် လွန်ခဲ့သောနှစ်အနည်းငယ်က ၃% မှ ၁၀% အထိ တိုးလာခြင်းဖြစ်သည်။  

နီကိုတင်းသည် အာရုံကြောဆိုင်ရာအဆိပ်ဖြစ်ပြီး၊ ဆေးလိပ်ထက် အဆ ၂၀ ပိုမိုပြင်းထန်သည့် ပမာဏ (တစ်ထုပ်လျှင် ၂၀ မီလီဂရမ်) ပါဝင်သည်။  

EHYT ၏ စစ်တမ်းအရ ၁၅၁၇ နှစ်အရွယ် ၅၅% က ၎င်းတို့၏ သူငယ်ချင်းများတွင် နီကိုတင်းပါသော စီးကရက်အီလက်ထရွန်းနစ် (vapes) အသုံးပြုမှုရှိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။  

ကျန်းမာရေးပညာရှင် Kristiina Patja က "မိဘများသည် ဤပစ္စည်းများကို ပေါ့ပေါ့တန်တန်သဘောထားနေကြပြီး၊ ယင်းသည် အန္တရာယ်ရှိသော အလေ့အထဖြစ်သည်" ဟု သတိပေးခဲ့သည်။  

၃။ စတိုးဆိုင်မှ ခိုးယူမှုများ ၂၂% တိုး  

Helsingin Sanomat ၏ ဖော်ပြချက်အရ၊ ၂၀၂၅ ပထမ ၃ လအတွင်း ဖင်လန်နိုင်ငံတွင် စတိုးဆိုင်ခိုးမှု ၁၆,၃၀၀ ကျော် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ ယင်းသည် ၂၀၂၄ ထက် ၂၂% တိုးလာခြင်းဖြစ်သည်။  

ဟယ်လ်စင်ကီတွင် အများဆုံးတိုး (ယခုနှစ်တွင် အမှု ၁,၅၀၀ ပိုများ)။  

စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့် လူနေမှုစရိတ်မြင့်မားခြင်း သည် အဓိကအကြောင်းရင်းများဖြစ်သည်။  

KSupermarket Postitalo မှ ကုန်သည်တစ်ဦးက 

"အရက်၊ အစားအစာနှင့် သကြားလုံးများ အဓိကခိုးယူခံရပြီး၊ ဤအပြုအမူများ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွင် ပိုမိုလက်ခံလာသည်မှာ စိုးရိမ်စရာ"

ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။  

၄။ အစိုးရက ဝိုင်ရောင်းချမှုကို လွတ်လပ်စေရန် စီစဉ်  

အစိုးရသည် Alko (ဖင်လန်၏ အစိုးရပိုင် အရက်နှင့်ဝိုင်ရောင်းချသည့်ဆိုင်) ၏ လက်ဝါးကြီးအုပ်မှုကို လျှော့ချရန် စဉ်းစားနေပြီး၊ အရက်ပါဝင်မှု ၁၅% အထိ ဝိုင်များကို ပုံမှန်ကုန်စုံဆိုင်များတွင် ရောင်းချခွင့်ပြုရန် အဆိုပြုထားသည်။  Alko က ယင်းအစား တနင်္ဂနွေနေ့များတွင် ဖွင့်လှစ်ရန် အဆိုပြုထားသည်။  

သို့သော် ခရစ်ယာန်ဒီမိုကရက်ပါတီ (Christian Democrats) က ဤပြုပြင်မှုကို ကန့်ကွက်နေဆဲဖြစ်ပြီး၊ 

"အရက်လွယ်လွယ်ရရှိမှုက လူမှုရေးပြဿနာများ တိုးစေမည်"

ဟု ဆိုသည်။  

အချုပ်ဆိုရသော်  

• အခွန်လျှော့ချမှုများ သည် စီးပွားရေးကို အထောက်အကူပြုနိုင်သော်လည်း၊ အစိုးရအသုံးစရိတ်ဖြတ်တောက်မှုများ လိုအပ်မည်။  
• နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှု သည် လူငယ်များတွင် ကြီးထွားလာနေသော ကျန်းမာရေးခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။  
• စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့် စတိုးခိုးမှုများ ဆက်လက်မြင့်တက်နေသည်။  
• ဝိုင်နှင့်အရက်ဥပဒေပြုပြင်မှု သည် နိုင်ငံရေးအရ အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်နေဆဲဖြစ်သည်။  

(မှတ်ချက်  ဤသတင်းများသည် ဖင်လန်၏ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အခြေအနေများကို ထင်ဟပ်စေသည်။)